kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Txistu eta biok / Juan Luis Zabala / Algaida, 2016

Desliluraz Ibon Egaña / Deia, 2016-06-25

Autofikzioak geratzeko etorria dirudi euskal narratibara. Genero horren ezaugarriak banan bana egiten ditu bere Juan Luis Zabalak Irun Hiriko Kutxa Saria irabazi ostean argitaratu duen Txistu eta biok liburuak: idazlearen oso antzeko biografia duen narratzaile-pertsonaia-idazlea, gertaera errealak eta fikziozkoak nahastea, irakurlea liburuan presente egitea eta sinesgarritasun-hitzarmenaren joskurak esplizitu egitea, edo gogoeta narrazioari gailentzea. Urteetan Berria egunkariko kultura saileko erredaktore buru izandakoa da Txistu eta biok-eko narratzaile eta protagonista izengabea, Zabala bera bezala, baina zeregin horretaz akituta, kirol saileko kazetari izan nahiko lukeena. Txistu txakurrarekin egiten dituen paseoak eta bigarren mailako pertsonaiekin dituen enkontruak aitzakia narratiboak dira egileak plazaratu nahi dituen gogoetei lekua egiteko (hizkuntzaz, sexuaz, gatazka politikoaz). Badira, nolanahi ere, bi gai liburuaren giltzarri ez ezik egilearen kezka-iturri ere badirenak: kulturarekiko deslilura eta pare-parean dugun injustiziak sortutako ezinegona.

Gaztetan kulturaren gaitasun emantzipatzailean sinetsi zuen kazetaria eszeptizismoak hartutako adin ertaineko gizona da orain, bizimodu eroso xamarra eta estandarra duena eta talaia horretatik plazaratzen ditu hainbat gogoeta interesgarri, besteak beste, kulturaren espektakularizazio eta hutsaltzeaz, arte garaikidea maiz adibide hartuta. Kirola du, ordea, kulturaren aurrez aurre narratzaileak, oraindik ere emozioak eta intentsitatea transmititzeko gai den ikuskizuna, banaketa nahikoa manikeo eta batzuetan sinpleegi bati jarraiki (kultura vs kirola). Gogoetok 82 atal laburretan banatuta bildu ditu Zabalak eta arratsalde batean irakurtzeko moduko liburu bizi-bizia da Txistu eta biok. Badu zerikusirik horretan, ziurrenik, idazlearen eta pertsonaiaren kazetari-lumak, arintasunaren mesede jokatzen baitu, nahiz eta batzuetan horrexegatik lau antzekoa egiten den, gogoetak, laburraren laburrez, batzuetan arin, arinegi, begitantzen diren hein berean.

Liburuaren beste kezka-iturri nagusiak (“ondo-ondoan dugun beste mundu horren” aurrean dugun jarrerak) fikziozko narrazioaren forma hartzen du nobelan. Gizon errumaniar baten gorpua aurkituko du narratzaileak paseoan dabilela eta hortik aurrera eleberri polizialetako elementu topikoak agertuko dira apurka: dei anonimoak, bordelak eta mehatxuak, kontakizunari jakin-mina erantsiz. Agerikoa dirudi parodiarako asmoak atal horietan eta hala irakurri ditut nik neuk, baina liburua irakurri ahala, zalantza horrek hartu nau behin baino gehiagotan: non hasi eta non bukatzen da parodia? Zer irakurri behar da ironiaren distantziarik gabe eta zer betaurreko horiek jantzita? Autofikzioaren parodia egin nahi izan du egileak, ala autofikzio lan bat? Akaso egileak irakurleoi zalantza horixe piztu nahi izan digu, baina nik neuk faltan hartu dut tarteka heldulekuren bat.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak