kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Alde erantzira nabil / Ekhine Eizagirre / Susa, 2016

Plazera versus epikotasuna Hasier Rekondo / Berria, 2016-04-17

Susa argitaletxeak preso idazleen testigantzen berri emateko xede irmoa hartu du; xede horrek batzuetan funtzionatzen du eta beste batzuetan berriz ez, literarioki esan nahi da. Kartzelako poesiak, zoritxarrez, izan dezakeen gauzarik txarrena kartzela bera da: kartzelak berak larregi baldintzatzen baitu literaturaren kalitatea, giza eskubideen aldetik zilegi dena, ezer gutxi eskaini diezaioke literaturari, ahots poetikorik ez badago, poesiaren kasuan.

Ekhine Eizagirrek (Zarautz, 1984) idazle presoek ibili ohi dituzten bide ezagunetatik harago joan nahi izan du Alde erantzira nabil (Susa, 2016) bere lehen poemarioan, baldintza gogorretan idatzitako poemak idaztean intimitatearen askatasun politikoa berpiztu nahi izan du, eta bide jorratuetatik urrundu, gaiak aukeratzean batez ere, ez hainbeste forma poetikoetan. Literaturaren gorentasunari dagokionez, batzuetan lortzen du eta beste batzuetan ez, ahots pertsonala eraikitzea ez baita hain erraza. Eta esango nuke epikotasun mitiko-politiko batetik aldetzen denean lortzen duela batez ere. Bere desiorik ezkutuenak, sexu grina askatzaileenak eta amildegi existentzialak agertzen dituenean, erotismo indartsu baten bidezidorretatik barna, handikeria gogoak bazter utzita, une estimagarriak eskaintzen ditu. Porno-poema gourmand bat poeman esaterako, bere xalotasunean, errima arinak erabiliz, protagonistak jasandako historiaren garraztasuna leundu nahi du plazeraren bidez, ironia fina lagun: “Zure aurpegia nire gogoan,/ bihotza punpa biziagoan,/ hasi naiz oihuka ero moduan/ eta ez dut ezer utzi barruan”. Plazera eta umorea, biak ala biak, ziegatik irteteko bide bakarrak balira legez.

Zenbait urte eman ditu jada Frantzian preso politiko legez Eizagirrek, egun Fresneseko kartzelan dago preso eta bertatik idatzi du testigantza baino zerbait gehiago izan nahi duena. Bost ataletan banandu du poemarioa: Hegan, Igeri, Amets, Sokatira eta Musu Truke. Lexiko apurtzaile eta tropos poetikoari dagokienez, eskasiak agertzen dituen liburua izan arren, iruditeria arras erabilia agertzen baitu, egilea ahots propio baten lanketan ari dela nabarmena da. “Emagaldu/ nahi dut/ galdu/ ni berriz bat/ kausitzeko”, dio, aurkezpen modura, haiku batean. Ahots berezi horren bilaketa poetikoan feminismoaren, sexualitatearen eta borrokaren lanabes politikoak profitatuko ditu, mailu gisa. “Kapitalismo patriarkalaren/ eraikuntza sozialak gara”, aldarrikatzen du Gure gorputzen birkonkistan poeman. “Etenik gabe/ berregokitzen/ birkontzientziatzen/ berreraikitzen/ dihardugun/ subjektuak gara”.

Halere, bizitza politikoan egin duen modura, poesiaren alde erantzian dabilenean ematen ditu fruiturik dirdiratsuenak Eizagirrek. Merezi du poemarik lortuena bere osotasunean ematea. “Ez naiz inorena/ Ez dut inor/ aukeratu nahi/ Ez dut inork/ ni hautatzerik nahi./ Izatekotan,/ maite nauten eta/ maite ditudan/ guztiena naiz./ Horregatik naiz/ bereziki/ neure-neurea”. Duda izpirik gabe, Izatekotan dugu poemarioko poemarik onena, egilea bera inongo loturarik gabe agertzen baita.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak