kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Hau ez da poesia / Unai Maleski / Elkar, 2016

Hau ez da poesia, edo bai Hasier Rekondo / Berria, 2016-03-20

Poesiaren aurkako erdeinuzko adierazpenak, ezikusiak edo isiltasunak ohiko bihurtu zaizkigu azken garaiotan. Hortaz, ez da harritzekoa poesiaren zantzurik ez agertzea liburu sarituen sailkapenetan, edota egunero nobedadeen apaletan dakusagun nobelaren gailentze sistematikoa pairatzea. Gerra galdua eta antzua da baiki, baina poetak beti agertuko dira kexu. Beren eginkizunetako bat hori baita. Jakina, ez zaio poesiari bakarrik gertatzen, nobelatik kanpo dauden beste genero batzuek ere berdin jasaten dute. 2015ean, esaterako, gurean bi poesia liburu, eta poesia ttanttak agertzen zituen Literatur Hiztegi Tekniko Laburra izan ziren, nire ustez, mailarik gorenena agertu zuten argitalpenak: Linazasorok, Markuletak eta Gerediagak sinatutakoak alegia. Horrek ez du ifrentzurik aurkitu liburu salduenen zerrendetan, orain arte, ezta irakurleen 111 Akademiak aukeratutakoen artean ere.

Sistematikoki, halaber, ahaztu egiten da poesiak erregistro ezberdinetan, talentua eta kalitatea baldin badago, aritzeko duen gaitasuna. Unai Maleskik (Iruñea, 1972) erregistrorik narratiboena eta ironikoena hautatu du, Hau ez da poesia (Elkar, 2016) izenburu arras adierazgarriarekin batera, literaturan bere ibilbideari ekiteko. Izenburuak berak argiro erakusten du egile berriaren xedearen nondik norakoa: ideiak eta kontzeptuak kontrajarriz anti-poesiaren xerka iradokitzailea gauzatu. Poesia gotortuaren harresiak zulatu nahi ditu, poesia parnasianoari muzin eginez, eta poetikotasunaren gaineko pentsamendu heterodoxoak eztandaraziz. Groucho Marx parafraseatuz, “hau ez da poesia, baina nirea da, gustuko ez baduzu, hau ez da poesia”.

Maleski literatur ezizena darabilen egileak lau ataletan banandu du estreinako poemarioa, edo ez-poemarioa. Hau ez da poesia hasierakoan genero horren gaineko definizioak dakarzkigu, hausnarrean, ezetzaz eta zalantzaz eraiki lana nabarmendu nahi balu bezala, objektu poetikoaren gaineko diatriba interesgarriak agertuz. “Aldi baterako poeta izateko jokoak / aldapeko sagarretik adarraren puntara / marratua dakar bidea, / benetako idazle izatekoak ez bezala”. Bigarren atalean, Zudependentzia, erabat gai poetiko bati ekiten dio: maitasuna aurrez aurre edo zeharka heltzeari, eta ondoriozko ezintasunei. Beharrez maite iradokitzailean zera dio: “Maite nazazu / ez nazazun behar. / Nahi izan behar zaitut / ez zaitut behar izan nahi”. Eta nola ez, gurean falta gabe agertu beharrean diren beste objektu poetiko bat edo bi ere jorratzen ditu Maleskik: euskaldun izateak, borroka horretan tematzeak, ondorioztatzen dituen galerak, kontraesanak eta pasadizo sinestezinak; eta gatazkaren ondorengo aje gogoangarriak. Gora gu eta beste asko eta Zer esan behar nizun… azken ataletan nabarmentzen dira, besteak beste, ironia finez ehundutako gai sozialak. “Denok eman behar dugu zerbait gutxi batzuek / den-dena pilatu dezaten, baita borroka hortan / iraungo duten zuhaitz-adaxka gazteak ere, noski. / Ez zarete libratuko… zuhaitz madarikatuak”. Lauaxetari eta Laboari eginiko keinua ez da batere epikoa. Poesia izan ala ez, epikotasunak ez baitu lekurik, partidaren altuera honetan, Parnaso gaitzetsi horretan. Unai Maleskik, publizitatean aritutako ez-poetak, gure eta bere kontraesan guztien ispilu izan nahi du, eta horretarako ez du poesiarik behar inondik inora.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak