« Azken gutuna | Errealitate distopikoa »
Lapur banden etika ala politika / Joseba Sarrionandia / Pamiela, 2015
Plaza hutseko politika Ibon Egaña / Deia, 2016-02-13
ETAk armak behin betiko utzi izanak euskal letretan zabaldutako zirrikituen artean akaso ez da txikiena borroka armatuan inoiz engaiatutako idazleen egia eta ideia politikoen berri izateko aukera, Mikel Antzaren azken lanak edo Sarrionandiaren hau lekuko. Egia da Sarrionandiak orain baino lehen egin duela gogoeta politikaz, naziogintzaz edo borroka armatuaz; baina sarrienik paradoxa, sinbolo edo metaforen forman emandako ideiak anbiguotasunerako tokirik uzten ez duen saio-testuan bildu ditu orain.
Lapur banden etika ala politika saio laburrari ekiteko, iraganera jotzen du Sarrionandiak frankismoaren amaierako giroa oroitu eta belaunaldi hura konpromiso politikora eraman zuten motibazioak gogoratzeko (igoalitarismoa, askatasuna…); idealizatutako gaztaroaren gomutatik ekiten dio azken berrogei urteotako euskal politikaren bilakaera aztertzeari, egungo egoeraraino iritsi arte. Utopiak gobernatutako gaztaro hartatik, oraingo politikarako ere eredugarritzat duen zerbait berreskuratzeko proposamena egiten du egileak: batzarra, bilera. Alderdi politikoari edo norbere taldeari eustea xede bihurtzen duen demokrazia mendebaldarraren aurrean, demokraziaren 0 gradura, jatorrira itzultzea proposatzen du idazleak, plazan batzen diren herritarren irudira.
Izenburutik hasita, bi etika-mota kontrajarri bereizten ditu Sarrionandiak, izan ere: lapur banden etika (talde-interesak gidatutakoa) eta interes komuna bilatuko lukeen etika politikoa. Bietan lehena egiten du azken urteetako euskal politikaren kalteen errudun, oinaztar eta ganboatarren arteko borroken bertsio gaurkotu gisa aurkeztuz euskal politikako eta jendarteko hainbat haustura; erruduntzat du orobat biktimismo orokortua. Hitzen ondoezan Euskadiko Ezkerraz idatzi zuen hura (“nahi ez genuen ia guztia lortu dugu”) hedatu eta asumitu egiten du, autokritika-jardun eskergarrian.
Iragana ez ezik, orainaldi politikoa pentsatzeko eta ekintzarako hainbat gako ere ematen ditu Sarrionandiak; horretarako gutasun politikoak, subjektu kolektiboak bereizi beharra ere proposatzen du, eztabaidagarrienetakoa eta aldi berean interesgarrienetakoa izan litekeen banaketa proposatuz: euskal hiztun-komunitatea, nazio politikoa (euskal hiztunez harantzagokoa) eta politikaren subjektua (erabakitzeko eskubidea eta demokrazia ardatz lukeena, hizkuntzaz eta naziotasunaz gaindi).
Oraintsuko ezkerrari begira jarrita, bestalde, iraultzarako tarterik ez du ikusten egileak, eta behetik goranzko politikan eta bizimodua politizatzean ikusten du ekintza politikorako aukera. Euskal pentsamendu politikoa estatugintza eta hegemonia bezalako ideietan ardazten ari denean, eskertzen dira Sarrionandiarena bezalako proposamenak, politika eta demokrazia zentzu errotikakoan pentsatzera garamatzatenak. Zangoak lokatzetan sartuta eta distantziak argitasuna emango balu bezala, analisi interesgarria ez ezik azertatua ere eskaini digu Sarrionandiak, zeresana eman behar lukeen saio labur eta trinko honetan.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña