« Azken gutuna | Errealitate distopikoa »
Lapur banden etika ala politika / Joseba Sarrionandia / Pamiela, 2015
Plaza hutseko politika Ibon Egaña / Deia, 2016-02-13
ETAk armak behin betiko utzi izanak euskal letretan zabaldutako zirrikituen artean akaso ez da txikiena borroka armatuan inoiz engaiatutako idazleen egia eta ideia politikoen berri izateko aukera, Mikel Antzaren azken lanak edo Sarrionandiaren hau lekuko. Egia da Sarrionandiak orain baino lehen egin duela gogoeta politikaz, naziogintzaz edo borroka armatuaz; baina sarrienik paradoxa, sinbolo edo metaforen forman emandako ideiak anbiguotasunerako tokirik uzten ez duen saio-testuan bildu ditu orain.
Lapur banden etika ala politika saio laburrari ekiteko, iraganera jotzen du Sarrionandiak frankismoaren amaierako giroa oroitu eta belaunaldi hura konpromiso politikora eraman zuten motibazioak gogoratzeko (igoalitarismoa, askatasuna…); idealizatutako gaztaroaren gomutatik ekiten dio azken berrogei urteotako euskal politikaren bilakaera aztertzeari, egungo egoeraraino iritsi arte. Utopiak gobernatutako gaztaro hartatik, oraingo politikarako ere eredugarritzat duen zerbait berreskuratzeko proposamena egiten du egileak: batzarra, bilera. Alderdi politikoari edo norbere taldeari eustea xede bihurtzen duen demokrazia mendebaldarraren aurrean, demokraziaren 0 gradura, jatorrira itzultzea proposatzen du idazleak, plazan batzen diren herritarren irudira.
Izenburutik hasita, bi etika-mota kontrajarri bereizten ditu Sarrionandiak, izan ere: lapur banden etika (talde-interesak gidatutakoa) eta interes komuna bilatuko lukeen etika politikoa. Bietan lehena egiten du azken urteetako euskal politikaren kalteen errudun, oinaztar eta ganboatarren arteko borroken bertsio gaurkotu gisa aurkeztuz euskal politikako eta jendarteko hainbat haustura; erruduntzat du orobat biktimismo orokortua. Hitzen ondoezan Euskadiko Ezkerraz idatzi zuen hura (“nahi ez genuen ia guztia lortu dugu”) hedatu eta asumitu egiten du, autokritika-jardun eskergarrian.
Iragana ez ezik, orainaldi politikoa pentsatzeko eta ekintzarako hainbat gako ere ematen ditu Sarrionandiak; horretarako gutasun politikoak, subjektu kolektiboak bereizi beharra ere proposatzen du, eztabaidagarrienetakoa eta aldi berean interesgarrienetakoa izan litekeen banaketa proposatuz: euskal hiztun-komunitatea, nazio politikoa (euskal hiztunez harantzagokoa) eta politikaren subjektua (erabakitzeko eskubidea eta demokrazia ardatz lukeena, hizkuntzaz eta naziotasunaz gaindi).
Oraintsuko ezkerrari begira jarrita, bestalde, iraultzarako tarterik ez du ikusten egileak, eta behetik goranzko politikan eta bizimodua politizatzean ikusten du ekintza politikorako aukera. Euskal pentsamendu politikoa estatugintza eta hegemonia bezalako ideietan ardazten ari denean, eskertzen dira Sarrionandiarena bezalako proposamenak, politika eta demokrazia zentzu errotikakoan pentsatzera garamatzatenak. Zangoak lokatzetan sartuta eta distantziak argitasuna emango balu bezala, analisi interesgarria ez ezik azertatua ere eskaini digu Sarrionandiak, zeresana eman behar lukeen saio labur eta trinko honetan.
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Amaia Alvarez Uria
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Asier Urkiza
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Nagore Fernandez
Farorantz
Virginia Woolf
Aritz Galarraga
Markos Gimenoren 101 letrakartel
Joseba Sarrionandia
Mikel Asurmendi
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia