« Azken gutuna | Errealitate distopikoa »
Lapur banden etika ala politika / Joseba Sarrionandia / Pamiela, 2015
Plaza hutseko politika Ibon Egaña / Deia, 2016-02-13
ETAk armak behin betiko utzi izanak euskal letretan zabaldutako zirrikituen artean akaso ez da txikiena borroka armatuan inoiz engaiatutako idazleen egia eta ideia politikoen berri izateko aukera, Mikel Antzaren azken lanak edo Sarrionandiaren hau lekuko. Egia da Sarrionandiak orain baino lehen egin duela gogoeta politikaz, naziogintzaz edo borroka armatuaz; baina sarrienik paradoxa, sinbolo edo metaforen forman emandako ideiak anbiguotasunerako tokirik uzten ez duen saio-testuan bildu ditu orain.
Lapur banden etika ala politika saio laburrari ekiteko, iraganera jotzen du Sarrionandiak frankismoaren amaierako giroa oroitu eta belaunaldi hura konpromiso politikora eraman zuten motibazioak gogoratzeko (igoalitarismoa, askatasuna…); idealizatutako gaztaroaren gomutatik ekiten dio azken berrogei urteotako euskal politikaren bilakaera aztertzeari, egungo egoeraraino iritsi arte. Utopiak gobernatutako gaztaro hartatik, oraingo politikarako ere eredugarritzat duen zerbait berreskuratzeko proposamena egiten du egileak: batzarra, bilera. Alderdi politikoari edo norbere taldeari eustea xede bihurtzen duen demokrazia mendebaldarraren aurrean, demokraziaren 0 gradura, jatorrira itzultzea proposatzen du idazleak, plazan batzen diren herritarren irudira.
Izenburutik hasita, bi etika-mota kontrajarri bereizten ditu Sarrionandiak, izan ere: lapur banden etika (talde-interesak gidatutakoa) eta interes komuna bilatuko lukeen etika politikoa. Bietan lehena egiten du azken urteetako euskal politikaren kalteen errudun, oinaztar eta ganboatarren arteko borroken bertsio gaurkotu gisa aurkeztuz euskal politikako eta jendarteko hainbat haustura; erruduntzat du orobat biktimismo orokortua. Hitzen ondoezan Euskadiko Ezkerraz idatzi zuen hura (“nahi ez genuen ia guztia lortu dugu”) hedatu eta asumitu egiten du, autokritika-jardun eskergarrian.
Iragana ez ezik, orainaldi politikoa pentsatzeko eta ekintzarako hainbat gako ere ematen ditu Sarrionandiak; horretarako gutasun politikoak, subjektu kolektiboak bereizi beharra ere proposatzen du, eztabaidagarrienetakoa eta aldi berean interesgarrienetakoa izan litekeen banaketa proposatuz: euskal hiztun-komunitatea, nazio politikoa (euskal hiztunez harantzagokoa) eta politikaren subjektua (erabakitzeko eskubidea eta demokrazia ardatz lukeena, hizkuntzaz eta naziotasunaz gaindi).
Oraintsuko ezkerrari begira jarrita, bestalde, iraultzarako tarterik ez du ikusten egileak, eta behetik goranzko politikan eta bizimodua politizatzean ikusten du ekintza politikorako aukera. Euskal pentsamendu politikoa estatugintza eta hegemonia bezalako ideietan ardazten ari denean, eskertzen dira Sarrionandiarena bezalako proposamenak, politika eta demokrazia zentzu errotikakoan pentsatzera garamatzatenak. Zangoak lokatzetan sartuta eta distantziak argitasuna emango balu bezala, analisi interesgarria ez ezik azertatua ere eskaini digu Sarrionandiak, zeresana eman behar lukeen saio labur eta trinko honetan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez