kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Mundua betetzen zenuten / Tere Irastortza / Pamiela, 2015

Hildakoen hutsunea Javier Rojo / El Diario Vasco, 2016-01-24

Tere Irastortzaren azken poema liburua, “Mundua betetzen zenuten” izenburuarekin argitaratu den idazlana, heriotzaren gaiaren inguruan antolatuta dago. Bere ibilbidean Irastortzak gure artean dauden poetetan hoberenetako bat delako froga asko utzi ditu orain arte, eta liburu honek hori berretsi baino ez du egiten. Bere poemetan agertzen den bezala, heriotza hutsunea da, hildakoek betetzen zuten espazioa (begiratu izenburua) hutsik geratzen da. Eta hutsune honek poeta umezurtz uzten du. Besteengan ikusten zuen nolabait islatuta bere burua, edo besteengandik jasotzen zuen horretan gauzatuta agertzen zen bere izaera, eta besteak falta direnean izaera hori kolokan dagoela ikusten du. Poema askotan iradokitzen den bezala, denbora gelditzea desiratuko luke, denbora gelditzearekin batera heriotza bera ere desagertuko balitz bezala. Baina denborak berezkoa du mugimendua, eta mugimendu honekin batera heriotza. Heriotza, edonola ere, ez da gehienetan gai abstraktu moduan aurkezten. Pertsona konkretu batzuen faltaz ari zaigu. Are gehiago, poema batzuk pertsona horiekin egindako elkarrizketa moduan antolatuta daude, idazleak hildakoei egindako interpelazioak izango balira bezala. Hildakoek, baina, ez dute erantzuten. Isiltasuna baizik ez du jasotzen haiengandik. Irastortzak, dena dela, zenbaitetan abstraktura jotzen du eta testu filosofikoak ere planteatzen ditu. Heriotzaren aurrean oroitzapena geratzen da, besteak oroitzea, heriotzaz ondoko bizitzan sinestea ezinezkoa baitzaio. Eta idaztea ere bai, asmatzea heriotza bera gaindi dezakeen ekintza baita. Irastortzaren poemek zer pentsatua ematen dute, irakurtzeko gutxienezko baretasuna eskatzen dute, eta bere hitzak, zehatzak eta iradokizunez beteak beti, eguneroko harrabotsetatik aldentzeko gonbidapenak dira. Eta baretasun honi lotuta, itsasoaren irudiak zeharkatzen du idazlan hau, heriotzaren alderdi bikoitzaren erakusgarri, beldurtzen duen neurri berberean erakargarria baita itsasoa. Irastortzak lortu du idazle askok desiratuko luketena: modetatik aparte bere literatur ibilbideak zentzu osoa izatea.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak