susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Aita zeruan eta gu lurrean | “Lanbas” itzuli da »

12etan bermuta / Jasone Osoro / Elkar, 2015

Besteen arabera Javier Rojo / El Correo, 2015-11-07

Jasone Osororen nobela honetan narratzailearen ahotsa nagusitzen da beste osagaien gainetik. Nobelan zehar narratzailea hitz egiten aurkitzen dugu, askotan bakarrizketa luzea dirudien hizketaldian aritzen, bestetan beste batzuekin mintzatzen. Narratzailearen inguruko pertsonaia horiek mugatzen dute neurri handi batean zein den haren nortasuna. Hau da, narratzaileak besteekin harremanak dituen neurrian eraikitzen du bere burua eta, beraz, besteekiko harremanek zehaztuko dute benetan zer den. Izaerazko nortasuna izan beharrean, nortasun funtzionala du, eta momentu bakoitzean narratzailearen nortasuna osatzen duten alderdi horietako bat nabarmenduko da. Hortaz, amarekin aritzen denean narratzailearen alaba moduan definitzen da, emazte moduan agertzen da senarrarekin aritzen denean, edo ama bezala, alabarekin. Besteekin aritzen delarik, ikusiko dugu nola istorioa zatikatu egiten den. Pertsonaiaren nortasuna besteekin izandako harremanetatik sortutako zatiek osatzen duten bezala, nobelaren argumentua ez da garatzen era linealean, irakurleak zentzuz bete behar dituen eszena zatikatuetan baizik. Narratzaileak beste pertsonaiekin dituen harremanetan askotan mugaraino eramandako joerak aurkitzen direla esan daiteke. Momentu batzuetan pentsatu dut psikoanalisiaren ereduak exenplifikatu nahi zituen istorio baten aurrean nengoela, hain ziren eskuliburukoak harreman horiek… Eta literaturaz hitz egitean psikoanalisia aipatu dudanez, ezinbestekoa da ipuin miresgarrietan agertzen diren pertsona-harremanak aipatzea. Izan ere, iruditu zait idazlan hau sortzean idazleak ipuin miresgarrietan agertzen diren pertsonaien arteko harremanak kontuan hartu dituela, Bettelheim-ek azaltzen zituen bezala, pertsonaiak testuinguru errealista batean kokatu dituela. Horrexegatik dira harremanak hain muturrekoak.