susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Fr. Juan esku-legorra | Intza begietan »

Intza begietan / Satarka - Klaudio Sagarzazu / Valverde, 1957

Intza begietan Luis Mitxelena / Egan, 1958

Sagartzazutar Klaudi, gure barrutian Satarka, bere aldiko gizona da: nola ez da izango? Hitzaurrean Lekuona jaunak ederki dioen bezala, beste zenbait olerkarirenarekin lotua agertzen zaigu Sagartzazuren izena: Eltzo, Zubigar eta Jauregirenarekin, Beterri aldekoak besterik ez aipatzeko. Aspaldi ixilarazi zuen heriotzak, zorigaitzean, batzuen mintzoa, behar genuen baino askozaz lehenago. Satarka eta Jauregiren etorria ez da, ordea, agortu, euskal letren onerako.

Gipuzkoako euskal poesiaren gorabeherak aztertzeko nerea baino jakinduri mardulagoa nahi litzateke. Halaz guztiz, ez da noski okerregi esana izango aipatu ditudan olerkariak, beste gehiago lagun dituztela, poesia horren aldi eta era baten ezaugarri gailenak direla: gero, 1930tik edo hasita, Orixek, Lizardik, Lauaxetak eta zabaldu zituzten molde berrien aurrekoarena, alegia. Poesia txukun-apaina, baina herrikoia eta errax antzekoa; barrenkoia eta goibel-ixurikoa. Intza begietan eta malkoa bihotzean. Sugarra, harrimena edo poz axolakabea baino nahiago zuten, izan ere, negar xamur ixila.

Ez dakit zer esan behar duen poesi mota honezaz egun edo biharko kritikak. Nik behintzat ezin dezaket gai honetan kritikarik egin. Hau baita haurretan, besterik bazen ere ez nekienean, ezagutu nuena; hau, euskaldun guztiok, baita zekenenak ere, bihotzean gorderik daukagun xoko minbera horretaraino sartu zitzaidana. Geroztik irakurri dut hoberik eta goragokorik, baina ez dut bestetan sumatu ustekabean hartu ninduen haurtzaroko ikara berri haren bizia.

Zuzen jokatu du Satarkak ondo zaharraren muskil berriak argitaratzean. Nork bere buruari dio zor leialtasuna, beste inori baino lehenago. Moduak eta joerak ez dira goiz bateko loreak besterik; bihotzetik darion hitzak, berriz, ez du aldakuntzarik ikusiko.

Liburuaren itxuraz, aski da esatea Valverderenean egina dela. Ayaldek (lau arrasto beltz lirain paper zurian) beste hizkuntza eder batetara itzuli ditu irudi maiteak.