kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Intza begietan / Satarka - Klaudio Sagarzazu / Valverde, 1957

Intza begietan Luis Mitxelena / Egan, 1958

Sagartzazutar Klaudi, gure barrutian Satarka, bere aldiko gizona da: nola ez da izango? Hitzaurrean Lekuona jaunak ederki dioen bezala, beste zenbait olerkarirenarekin lotua agertzen zaigu Sagartzazuren izena: Eltzo, Zubigar eta Jauregirenarekin, Beterri aldekoak besterik ez aipatzeko. Aspaldi ixilarazi zuen heriotzak, zorigaitzean, batzuen mintzoa, behar genuen baino askozaz lehenago. Satarka eta Jauregiren etorria ez da, ordea, agortu, euskal letren onerako.

Gipuzkoako euskal poesiaren gorabeherak aztertzeko nerea baino jakinduri mardulagoa nahi litzateke. Halaz guztiz, ez da noski okerregi esana izango aipatu ditudan olerkariak, beste gehiago lagun dituztela, poesia horren aldi eta era baten ezaugarri gailenak direla: gero, 1930tik edo hasita, Orixek, Lizardik, Lauaxetak eta zabaldu zituzten molde berrien aurrekoarena, alegia. Poesia txukun-apaina, baina herrikoia eta errax antzekoa; barrenkoia eta goibel-ixurikoa. Intza begietan eta malkoa bihotzean. Sugarra, harrimena edo poz axolakabea baino nahiago zuten, izan ere, negar xamur ixila.

Ez dakit zer esan behar duen poesi mota honezaz egun edo biharko kritikak. Nik behintzat ezin dezaket gai honetan kritikarik egin. Hau baita haurretan, besterik bazen ere ez nekienean, ezagutu nuena; hau, euskaldun guztiok, baita zekenenak ere, bihotzean gorderik daukagun xoko minbera horretaraino sartu zitzaidana. Geroztik irakurri dut hoberik eta goragokorik, baina ez dut bestetan sumatu ustekabean hartu ninduen haurtzaroko ikara berri haren bizia.

Zuzen jokatu du Satarkak ondo zaharraren muskil berriak argitaratzean. Nork bere buruari dio zor leialtasuna, beste inori baino lehenago. Moduak eta joerak ez dira goiz bateko loreak besterik; bihotzetik darion hitzak, berriz, ez du aldakuntzarik ikusiko.

Liburuaren itxuraz, aski da esatea Valverderenean egina dela. Ayaldek (lau arrasto beltz lirain paper zurian) beste hizkuntza eder batetara itzuli ditu irudi maiteak.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak