susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Back to Altonaga | Momentu goren horiek »

Kronika txikia / Pablo Antoñana (Luis Mari Larrañaga) / Pamiela, 2015

Gain beherakada Javier Rojo / El Correo, 2015-05-09

Pablo Antoñanaren (1927-2009) literatura ezagutzen ez duen euskal irakurlearentzat aukera paregabea izan daiteke agertu berria den “Pequeña crónica” liburuaren euskal itzulpena irakurtzea. “Kronika txikia” izenburuarekin argitaratu da eta Luis Mari Larrañagaren ardura izan da Antoñanaren mundu ia onirikoa euskal bertsioan eskaintzea. Eta kontuan hartuta halako literaturak itzulpenerako aurkezten dituen zailtasunak, itzultzaileak bere lana ondo baino hobeto bete duela aitortu behar. Nobela honetan familia batek XX. mendeko lehenengo hamarkadetan duen gain-beherakada azaltzen zaigu.

Aristokraten familia bat dugu narrazioaren ardatza, bere izaera aspaldiko lorietan finkatzen dueña. Ia babesleku dirudien etxe batean bizi dira. Beren mundua kontrolatzen dute handik, baina inguru hurbilekoekin (hauek herri xehekoak dira-eta) harremanik izan gabe. Etxea babeslekua da, baina baita kartzela edo labirintoa ere. Edonola ere, gizartean estatus bat gorde nahi dute, konturatu gabe beren inguruan mundua aldatzen ari dela. Beraiek iragan batean estekatuta geratu dira eta familia, ezinbestean, endekatzera kondenatuta dago. Horren adierazgarria izan daiteke Gerardo deitzen den pertsonaiaren presentzia. Gerardo bizirik geratzen den familiaren azken kidea da, baina buru gaixotasun bat dela medio, adimena galduta dauka. Familia berez endekatzen da, Gerardoz gain Gonzalo ere (haren osaba eta Vignacourteko kondea) mamuen artean bizi baita, errealitatea eta mundu fantasmagorikoa bereizi ezinik. Eta endekatzea gertatzen ez denean, Gerra Zibila izango da gainbeherakadaz arduratuko dena, gerran hainbat kide hilko baitira gorrien eskuetan.

Pertsonaien mundua desagertzen da, baina ez dago melankoliarik, mundu hori ezinbestean desagertu behar baitzen eta aristokratek ez baitzuten egokitzen jakin. Hau guztia, urruntasun ironiko leun batetik kontatuta.