susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Nevadako egunak | Izenetik izanera »

Ilunpeen bihotzean / Joseph Conrad (Iñaki Ibañez) / Elkar, 2014

Itsas gogoetak Iker Zaldua / Gara, 2015-04-11

Aspaldi zen ez nintzela itsasora murgiltzen. Urtebetetik gora igaro da Herman Melvillen “Benito Cereno” irakurri nuenetik. Oraingoan Joseph Conrad ekarri dut hona, bere “Ilunpeen bihotzean”, hain justu; eta hau eskuen artean nuela, hura etorri zait gogora ezinbestean. Alderaketa egin dut, ekidinezina otu zaidalako aipamena egitea, baina orain Conrad dugu oholtzan, eta “Ilunpeen bihotzean” dugu aurrez aurre.

Bi lehen pertsona dira kontaeran. Hastapenean marinel bat ari zaigu kontatzen Tamesis bokalean dagoela eta berehala zera diosku: “Marlow txopan eserita zegoen, hankak gurutzaturik, bizkarra gibel mastan etzanda”. Hara hor egiazko narratzailea, hara hor Conrad bera mastan etzanda, autobiografia hasi da.

Narrazio horretan aukera baliatzen du kolonizazioa salatzeko. Argiro bereizten ditu zuriak eta beltzak. Beltzen artean kanibalak ere aipatzen ditu, baina, azkenean, agerian uzten du erromes zuriak direla beltzak jaten dituztenak.

Baina, kontakizunez harago, gogoeta da “Ilunpeen bihotzean”, gizakiaren bakardadeaz mintzo da eta naturaren aurka jardun beharraz. Gogoeta kontakizunaren itzalean egon arren, ez da ezkutukoa: “Nola imajinatuko duzue lehen aldietako zein eskualde zehatzetara eraman dezaketen gizon bat bere hanka libreek, bakardadearen eraginez…”.

Marlow alboan dituen marinelekin ari da, Conrad gurekin ari da. Kontakizunaren ildoa sarritan eteten du, gogoetaren argia pizteko. Argia itzali eta kontakizunari heltzen dio berriro, baina, tarteka, argia pizten du, irakurleari mezuak bidaltzeko. Kontakizunean, agian, deskribapenetan gehiegi luzatzen da; zehatzak dira, dotoreak, begiz irudikatzeko modukoak, baina batzuetan luzeegiak, apika, erritmo berez ez bizkorrari moteltasun gehiago gaineratuz. Horixe agian, salda zabal honetako hartxintxar lodiena.