« Izkiriaturik aurkitu ditudan nire ipuinak | Absalon-en goardasol urdin haundia »
Santutegia / William Faulkner (Xabier Olarra) / Elkar, 1990
Gaizkiaren santutegia Anjel Lertxundi / El Diario Vasco, 1990-05-02
Halaxe, “gaizkiaren santutegi” deitu dio oraintsu Mario Vargas Llosak sail honetanxe komentatu berria gugun “La verdad de las mentiras” saio liburuan Faulkner-en testu interesgarri honi.
Nobela honen lehen erredakzioari ekiterakoan Faulkner-ek dirua omen zuen helburu nagusi. Horretarako bere irudimenak sor zezakeen ixtorio ikaragarriena asmatzeari ekin omen zion. Baina gero, zuzenketen orduan, jenioaren eskuak ikutu eta orraztu ondoren testua, “Santutegi” hau gelditu zitzaigun.
Gordina da nobela bere osotasunean, gordinak dira bertako pasadizoak eta gordina da, batez ere, nobelaren giroketa, nobela on orok bezala honek ere baduen arnasa propio orokor hori. Sexuaren presentziatik datorkio testuari indarkeria, ala sexua bera ere testuan agertzen diren indarkeria fisiko eta moral ugarien alderdi bat besterik ez da? Zein da testu gordinaren motore, eragile, leitmotiv nagusi7 Artaburu batekin bortxatzen duten Temple-rena anekdota soil al da? Faulkner-ek marrazten duen tremendismoak beharrezkoa duen pasarte? Ala Ameriketan egituratzen ari den gizartearen sinbolo ere bada arto lokotsaz bortxaturiko Temple neskatxa? Beste modu batera galdetzeko, nobela honetako santutegian eskaintzen diren indarkeriazko giza mezak salaketa dira, deskribapen eta narrazio soil, zuzena asko salaketa zela kontsideratzen zuen eskutik?
Ez daukat nik erantzunik.
Baina badatik Faulkner-en hau itzultzea zaila suertatu zaionari esker eta irakurtzea ere gogor egin zaionaren zama medio, gure ondorengoek izango dutela euskaraz zuzen-zuzenean bazkatzerik literatur tresabiatik.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi