kritiken hemeroteka

8.504 kritika

« | »

Autokarabana / Fermin Etxegoien / Pamiela, 2009

Autokarabana Adriano de Mata / hirinet.net, 2014-02-21

Super gizon bat da. Ez daukat zer egin bere aurrean. Ni baino azkarragoa, dotoreagoa, ahaltsuagoa… Hain nago zeloek jota, anorexiko bilaka nintekeela oraintxe bertan.

Gabon zahar gaueko lagunarteko afariaren ostean Irantzuren eta protagonistaren arteko harremana hautsi egin da. Supergizonaren erruz? Ikusi beharko. Debabarreneko kooperatiba berean egiten dute lan hirurek. Protagonista —hala deitu beharko, izenik ez digu-eta esaten— dugu aldi berean narratzailea: publizista, Bilbon bizi izandakoa eta emaztearengandik banandua. Gutxi ikusten du alaba, galtzailetzat du bere burua, porrot gisa ikusten bere bizitza. Eleberrian zehar eguneroko bizitzako hainbat gertaera biziko ditu, gutako edonori gerta dakizkiokeen egoerak. Bizitza arrunta du, alegia.

Fermin Etxegoienek erritmo bizia eta paragrafo laburrak baliatu ditu lehen eleberri honetan. Elkarrizketa ugari ere badago, ez dira, ordea, ohiko marratxoen bidez agertzen, baizik eta kontakizunean bertan txertaturik. Hau da, narrazioaren, deskribapenen eta elkarrizketen artean ez du inolako bereizketarik egiten. Ironia erabiltzen du sarri, bai eta hitz jokoak ere, batzuk jator askoak. Hala ere galdera egin behar diogu geure buruari: zergatik darabiltza gehienetan gaztelaniara itzulita soilik ulertuko ditugun hitz eta esamoldeak? Hona hemen zenbait adibide: inoiz ez da berandu pizza ona bada, rajatu dira, euliztatu da (pipertu da, alegia), zer margotzen duzu hor (zer demontre zabiltza hor esateko), luzitu zara, hautsa bota (larrutan egin), txinoak (txinatarrak esateko), Alameda Mazarredo (Mazarredo zumarkalea esateko), Tunez (Tunisia esateko). Gure ustez horrexek pobretzen du nobela, ezerk pobretzekotan: eguneroko eta kaleko hizkera islatu nahian sarriegi jotzen duela gaztelaniara, nahiz eta euskarazko hitzak erabili —inoiz edo behin gaztelaniaz ere jartzen du zuzenean—. Dena den, gogoetarako galdera ere izan daiteke: egokia ote da kaleko euskara islatzearren erdarakadetara jotzea?; ala, aitzitik, hobe da araututako euskara erabiltzea, irakurleengan poliki-poliki finkatzeko? Irakurle adina erantzun izango dituen galdera. Erantzuna, nork berea.

Azken kritikak

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Maddi Galdos Areta

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Aiora Sampedro

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak