« Totum revolutum | Zeremonia »
Autokarabana / Fermin Etxegoien / Pamiela, 2009
Autokarabana Adriano de Mata / hirinet.net, 2014-02-21
Super gizon bat da. Ez daukat zer egin bere aurrean. Ni baino azkarragoa, dotoreagoa, ahaltsuagoa… Hain nago zeloek jota, anorexiko bilaka nintekeela oraintxe bertan.
Gabon zahar gaueko lagunarteko afariaren ostean Irantzuren eta protagonistaren arteko harremana hautsi egin da. Supergizonaren erruz? Ikusi beharko. Debabarreneko kooperatiba berean egiten dute lan hirurek. Protagonista —hala deitu beharko, izenik ez digu-eta esaten— dugu aldi berean narratzailea: publizista, Bilbon bizi izandakoa eta emaztearengandik banandua. Gutxi ikusten du alaba, galtzailetzat du bere burua, porrot gisa ikusten bere bizitza. Eleberrian zehar eguneroko bizitzako hainbat gertaera biziko ditu, gutako edonori gerta dakizkiokeen egoerak. Bizitza arrunta du, alegia.
Fermin Etxegoienek erritmo bizia eta paragrafo laburrak baliatu ditu lehen eleberri honetan. Elkarrizketa ugari ere badago, ez dira, ordea, ohiko marratxoen bidez agertzen, baizik eta kontakizunean bertan txertaturik. Hau da, narrazioaren, deskribapenen eta elkarrizketen artean ez du inolako bereizketarik egiten. Ironia erabiltzen du sarri, bai eta hitz jokoak ere, batzuk jator askoak. Hala ere galdera egin behar diogu geure buruari: zergatik darabiltza gehienetan gaztelaniara itzulita soilik ulertuko ditugun hitz eta esamoldeak? Hona hemen zenbait adibide: inoiz ez da berandu pizza ona bada, rajatu dira, euliztatu da (pipertu da, alegia), zer margotzen duzu hor (zer demontre zabiltza hor esateko), luzitu zara, hautsa bota (larrutan egin), txinoak (txinatarrak esateko), Alameda Mazarredo (Mazarredo zumarkalea esateko), Tunez (Tunisia esateko). Gure ustez horrexek pobretzen du nobela, ezerk pobretzekotan: eguneroko eta kaleko hizkera islatu nahian sarriegi jotzen duela gaztelaniara, nahiz eta euskarazko hitzak erabili —inoiz edo behin gaztelaniaz ere jartzen du zuzenean—. Dena den, gogoetarako galdera ere izan daiteke: egokia ote da kaleko euskara islatzearren erdarakadetara jotzea?; ala, aitzitik, hobe da araututako euskara erabiltzea, irakurleengan poliki-poliki finkatzeko? Irakurle adina erantzun izango dituen galdera. Erantzuna, nork berea.
Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Maddi Galdos Areta
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Aiora Sampedro
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Mikel Asurmendi
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez