susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Hemen eta orain | Ahots bat beltzarentzat »

Gure Jerusalem galdua / Aingeru Epaltza / Elkar, 2013

Idazkera bikaina Javier Rojo / El Correo, 2014-05-17

Aingeru Epaltza idazle ona da. Horretan ez dago inolako dudarik. Gure artean idazle gutxi dago euskal esaldiak eta hiztegia nafarrak erakusten duen maisutasunarekin erabiltzeko gai denik. Izan ere, Aingeru Epaltzak klasikoak irakurri ditu, eta baita asimilatu ere. Idazkeran duen mailaren erakusgarri izan daiteke “Gure Jerusalem galdua” izenburuko nobela honetan agertzen dena. “Erresuma eta Fedea” sailaren hirugarren atala da, eta aurreko nobeletan azaltzen zenaren jarraipen moduan aurkezten zaio irakurleari. Gertakariak XVI. mendean kokaturik daude, Nafarroako erresuman. Nafarroa bere egin nahi zuten erregeen arteko tirabirek eta mende horretan erlijio gatazkek sortutako giroak markatzen dute argumentuaren nondik norakoa. Saga baten moduan aurkezten diren kontakizun historikoak dira, beraz, idazlan hauek. Atal honetan agertzen zaigun protagonista Joanes Mailu dugu, Nafarroako erresumaren eta erlijio erreformatuaren alde agertzen dena, desengainuak zinismora lerratu duen heroi nekatua. Bi osagai horiek kontuan hartuta, historiaren zurrunbiloetan galtzaile suertatu den euskaldun mota baten eredu dugu pertsonaia. XVI. mendearen azken aldean pertsonaia hau erresumaren (Nafarroaren) eta fedearen (Erreformaren) alde konspiratzen ikusiko dugu, nobela sail honen izenburu orokorrean esaten denaren ildotik.

Lehen eta behin, irakurleari ohartarazi behar zaio adi egoteko bertan kontatzen direnen testuinguru historikoa begi-bistatik ez galtzeko, bestela, argumentuaren azpian dagoena ulertezina egingo zaio. Eta, bestalde, ahalegina egin behar du sail honetako aurreko nobeletan azaldutakoa gogoratzen, hemen kontatzen dena aurrekoen segida da-eta. Ahalegin horiek egiten baditu, espia nobela bezala irakurtzen den testu baten aurrean dagoela konturatuko da.