« Hiru bider errebelde | Hitzez bestaldean »

Erraiak / Danele Sarriugarte / Elkar, 2014

Erraiak agerian Iñigo Basaguren-Duarte / barnezine.com, 2014-04-11

Egon Schieleren “Sitting Male” erretratuak ematen digu agurra Danele Sarriugarteren (Elgoibar, 1989) lehen nobelan. Ez da aukera hutsala, obra honetan artista beraren erretratu biluzia aurkezten zaigu eta, modu berean, hurrengo orrietan protagonistaren biluztasun, beldur, amets eta obsesioen lekuko izango gara.

Istorio honetan, protagonista etxera heldu eta ohar bat irakurtzen du non bere bikoteak abandonatzen duela esaten dion. Bere burua amildegi baten aurrean ikusten du eta, obsesioak gidatuta, bere aurreko harremanei errepasoa egiten die, haustura baten ondoren bere buruari ohikoak diren galderak egiten dizkiolarik. Honen ondorioz bere mamu eta deabru guztiei aurrez aurre begiratu behar die. Bikoteez gain, familiak, adiskideek, konbentzio sozialek, bakoitzaren ametsek —bidezidorrean gelditu direnak bereziki— eta kontraesan eternalek lekua izango dute. Modu honetan, idazleak, berari ez ezik, irakurleoi ere banatzen dizkigu kolpe bortitzak, erraietan min ematen duten horiek. Gizarte harremanak eta sexua —sexu ereduak barne— ez dira libratuko Danele Sarriugarteren dardo zorrotzen ziztadez. Eta ohartarazten zaituztegu, oso zorrotzak direla idazleak gure —euskal— gizarte eta belaunaldi jakin —gaur egun 30 urteren bueltan aurkitzen garenak— baten aurka jaurtitakoak. Ironia eta sarkasmoaren laguntzaz, bere —gure— aurka jotzen du behin eta berriz, zauri sakonak sortuz, mina emanez, baina aldi berean, ezpainetan irribarre tragikomiko bat sortuz.

Kontakizuna lehenengo pertsonan helarazten zaigu, protagonistaren giro obsesiboa areagotzeko propio aukeratua. Hori ikusiko baitugu soilik, haustura batetan alde batek daukan ikuspuntua, bere kontraesan eta ustezko egi borobilekin. Hitzek bisturi baten zehastasunarekin moztuko dute gure azala, behin eta berriz gure erraiak agerian utziz. Pop erreferentziez osatuta datorkigu kontakizuna, baina ez apaingarri moduan, baizik eta istorioari berari eusteko, sentzazioak areagotzeko, kontakizunaren bidaide. Azkenik, liburuaren azkenengo orrietan, hainbat azpioinez osatutako eranskina daukagu, protagonistaren -idazlearen- argibidez eta osagarriz osatua, David Foster Wallacen, kontakizun honetan hainbatetan aipatua izanagatik, Infinite Jest (1996) lana gogora ekartzen diguna.

Azken aldiko lanik freskoena iruditu zaigu Danele Sarriugarteren “Erraiak”. Agian bere idazkeragatik, agian lotsagabe egiak aurpegiratzeagatik, agian erraietatik bertatik idazteagatik, agian gure burua hainbatetan isladatuta ikusteagatik… ezin izan ditugu gure begiak hitz, lerro eta orrialdeetatik erraz aldendu. Ez behintzat liburua osorik irentsi arte.

Zuen erraiei, baita ustelduenei ere, parez pare begiratzeko prest zaudete?