« Kontatzeaz | Heriotzaren ataria dugu bizitza »

Sirena-hotsak / Xabier Etxaniz Rojo / Erein, 2013

Oroimen malgua Javier Rojo / El Diario Vasco, 2014-01-03

Xabier Etxaniz Rojoren azken emaitzak Sirena-hotsak da eta lau narrazio biltzen dituen liburua da. Irakurlea berehala ohartuko da kezka nagusi batek zeharkatzen dituela alderik alde istorio horiek, oroimenarekin zerikusia duen kezka batek. Galdera baten bidez aurkez genezake kezka hori: Zein erlazio dago oroitzen dugunaren eta benetan gertatu denaren artean? Alde batetik, gezurrak egongo lirateke, oroitzen dena nahita aldatzea, iraganari buruzko bestelako irudi bat eskaintzeko asmoz. Baina gaia haratago doa. Oroitzen duen gizakia eta gertakarien lekukoa izan zena itxuraz bakarrik dira gizaki bera. Denbora igaro da eta denbora igarotzearekin batera oroimenak berreraikitzen du gertatutakoa. Eta berreraikitze horretan benetan gertatutakoa bezain garrantzitsua da oroitzen den gizakiaren momentuzko egoera. Izan ere, oroitzen deneko orainaldiak eta oroitzen den lehenaldiak bat egiten dute oroimenean eta azkenean, erlazio dialektiko baten ondorioa izango balitz bezala, oroitzapenak bi momentu horien talkan sortzen dira. Horregatik oroimena malgua da, aldakorra.

Liburuan agertzen diren lau narrazioetan oroimenaren malgutasun horren frogak agertzen zaizkigu. Narrazio batean Sara izeneko pertsonaiak aitaren aspaldiko argazki batekin egingo du topo eta horrek aldaraziko dizkio aitari buruz zituen oroitzapenak. Beste narrazio batean ikusiko dugu nola agure batek bere iraganari buruzko sekretuak kontatzen dizkion bere zaindariari. Edota AEBetara abentura bila doan pertsonaia ikusiko dugu beste istorio batean. Bukatzeko aspaldiko militanteak agertuko zaizkigu, gertaera beraren gainean interpretazio desberdinak emanez…

Liburu honek erakusten digu errealitateaz eraikitzen dugun irudiak eta errealitateak berak ez dutela zertan bat etorri.