« Bakean ützi arte | Venusen istorioak »
Aldjezairia askatuta / Txomin Peillen / Txalaparta, 2013
Aljeriako guda Javier Rojo / El Diario Vasco, 2013-08-23
Batzuetan arriskutsuegia izan daiteke orain dela hogeita hamar edo berrogei urteko euskal liburuak irakurtzea, euskal literaturak oso zahartzaro txarra duela iruditu baitzait beti. Garai batean irakurri eta miretsi egiten genituen liburuei denboraren marka gaineratzen zaienean, mirespen hori garai bati loturik baizik ez zegoela konturatzen gara. Txomin Peillenen Aldjezairia askatuta berriro argitaratu dela ikustean, susmoti hurbildu naiz liburu horretara. 50eko hamarkadan ibili zen Peillen Aljerian armadan, erizain moduan. Batzuk zenbait aldizkaritan argitaratu ziren, baina liburu moduan ikusteko 1982ra arte itxaron behar izan zen. Orain liburu hura berriro argitaratu da, gaurkotua, ipuinen testuingurua hobeto ulertzeko lagungarri izan daitezkeen testu batzuez osatua eta gure idazle nazional mitikoa bihurtu den Joseba Sarrionandiaren hitzaurrez hornitua. Hitzaurrea hasten deneko hitza ikusita, susmo horiek areagotu egin zaizkit, aspaldiko kontu baten aurrean egongo banintz bezala sentitu bainaiz: lehenengo hitz hori “frankismoa” da. Egia da denbora pasatzeak Aljeriako independentziako gerraren gaiari gaurkotasuna kendu diola, Txomin Peillenen liburua osatzen duten hamar ipuin horietan aipatzen diren kontu horiek guztiak gaur egungo (eta batez ere hego Euskal Herriko) irakurleari urrun geratzen zaizkiola. Baina gaurkotasun-galera eta hurbil ez egote horiek liburuak dituen beste ezaugarri batzuk nabarmentzeko balio dezakete. Kronika itxura lausotzen den neurrian literaturtasuna nabarmentzen da bertan. Narrazio horietan Peillenek bere esperientzian oinarritutako istorioak kontatzen ditu batzuetan berak zuzen ezagutu baitzituen, besteetan gertakariak hurbil ezagutu edo pairatu zituzten lekukoengandik jaso baitzituen. Ipuinetan halabeharrez frantses soldadu bihurtutako euskaldunaren ikuspuntua agertzen zaigu, baina bestaldetik “besteari” ere (hau da, Aljeriako biztanleari) uzten dio bere ikuspuntua azaltzen. Gertakari askotan krudelak zalu eta interesgarri kontatzen asmatu du idazleak narrazio hauetan, gerra batean krudelkeria, kontraesana eta gezurra nagusi direla agerian utziz.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez