kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Bizientzat eta hilentzat / Tomas Tranströmer (Juan Mari Agirreurreta) / Elkar, 2012

Irudien unibertsoa Javier Rojo / El Diario Vasco, 2013-04-05

Edozein literaturazalerentzat benetan berri pozgarria da Tomas Transtromer-en poema guztien bildumaren argitarapena. Liburuari Bizientzat eta hilentzat izenburua jartzea hautatu dute, idazle suediarrak 1989an idatzi zuen liburuaren izena erabiliz. Argitarapen honetan poema guztiak biltzen direlarik, denboran zehar aldaketak agertzen dira poemak egiteko moduetan, baina berehala antzematen dira Transtromer-en poesia definitzen duten konstante batzuk. Nabariena, ziur aski, naturalezaren presentzia litzateke. Suediarraren poesian subjektua naturalezaren aurrean agertzen zaigu. Gauzak honela, askotan urtaroen aldaketei lotuta topatzen ditugun eguraldi aldaketek berebiziko garrantzia izango dute.

Transtromer-en poesia behaketan oinarritzen da, subjektuak mundua begiratzen baitu begi harrituekin, errugabetasuna zeharo galdu ez duen umearen begiekin. Eta behaketa horrek poesiari baretasun sentsazioa txertatzen dio, mundua erritmo geldoan mugituko balitz bezala. Baina horrekin batera, ez kontrajarrita baizik-eta elkar osatuz, mugimendua adierazten duten irudi ugari topatzen ditugu. Bidaiak izango lirateke mugimendu horren adierazleetako batzuk, poetak munduan zehar ezagututako lekuen berri ere ematen baitigu. Hainbat garraio bideren erreferentziek ere mugimenduaren ideia hori azpimarratzen dute, autoak, trenak zein itsasontziak aipatzen baitzaizkigu leku urrunen berri ekartzen.

Beste konstante bat musika da, unibertsoaren harmoniarekin bat eginez. Bakardade sentimendua ere aipatu beharko litzateke, Transtromer-en poemetan gutxitan ikusiko baitugu gizakia beste gizaki batzuekin harremanetan. Gehienak inguruarekin gauzatzen dira. Izan ere, gizakiaren existentziaz aritzen den poesiaren aurrean gaude, eta existentzia horretan gizakiaren bakardadea nabarmentzen da.

Irudiez osatutako poesia egiten du Transtromer-ek eta irakurleak irudiek dakartzaten sentsazioetan kulunkatzen utzi behar du bere burua.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak