susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Poesia, bizientzat eta hilentzat | Itolarriari planto »

Bizientzat eta hilentzat / Tomas Tranströmer (Juan Mari Agirreurreta) / Elkar, 2012

Irudien unibertsoa Javier Rojo / El Diario Vasco, 2013-04-05

Edozein literaturazalerentzat benetan berri pozgarria da Tomas Transtromer-en poema guztien bildumaren argitarapena. Liburuari Bizientzat eta hilentzat izenburua jartzea hautatu dute, idazle suediarrak 1989an idatzi zuen liburuaren izena erabiliz. Argitarapen honetan poema guztiak biltzen direlarik, denboran zehar aldaketak agertzen dira poemak egiteko moduetan, baina berehala antzematen dira Transtromer-en poesia definitzen duten konstante batzuk. Nabariena, ziur aski, naturalezaren presentzia litzateke. Suediarraren poesian subjektua naturalezaren aurrean agertzen zaigu. Gauzak honela, askotan urtaroen aldaketei lotuta topatzen ditugun eguraldi aldaketek berebiziko garrantzia izango dute.

Transtromer-en poesia behaketan oinarritzen da, subjektuak mundua begiratzen baitu begi harrituekin, errugabetasuna zeharo galdu ez duen umearen begiekin. Eta behaketa horrek poesiari baretasun sentsazioa txertatzen dio, mundua erritmo geldoan mugituko balitz bezala. Baina horrekin batera, ez kontrajarrita baizik-eta elkar osatuz, mugimendua adierazten duten irudi ugari topatzen ditugu. Bidaiak izango lirateke mugimendu horren adierazleetako batzuk, poetak munduan zehar ezagututako lekuen berri ere ematen baitigu. Hainbat garraio bideren erreferentziek ere mugimenduaren ideia hori azpimarratzen dute, autoak, trenak zein itsasontziak aipatzen baitzaizkigu leku urrunen berri ekartzen.

Beste konstante bat musika da, unibertsoaren harmoniarekin bat eginez. Bakardade sentimendua ere aipatu beharko litzateke, Transtromer-en poemetan gutxitan ikusiko baitugu gizakia beste gizaki batzuekin harremanetan. Gehienak inguruarekin gauzatzen dira. Izan ere, gizakiaren existentziaz aritzen den poesiaren aurrean gaude, eta existentzia horretan gizakiaren bakardadea nabarmentzen da.

Irudiez osatutako poesia egiten du Transtromer-ek eta irakurleak irudiek dakartzaten sentsazioetan kulunkatzen utzi behar du bere burua.