kritiken hemeroteka

8.448 kritika

« | »

Harri hautsiak / Gabriel Korta / Egilearen edizioa, 2002

Gabriel Kortaren Harri hautsiak José Luis Padrón / Bilbao, 2002-07

Gabriel Kortak bezala, bizitza gorrotatuz dena galtzen dela konturatu eta aurkikuntza horren berri ematen digunak; Gabriel Kortak bezala “Udazkenean abestu behar genuena, udaberrian abestuz” edota “Malenkonia, luxua iruditzen zait” idazteko gai den poetak, aldatu egiten gaitu, pixkanaka, halabeharrez, aldatu egiten du gizakia, eta ondorioz, mundua bera da aldatu egiten duena.

Ongi daki Gabriel Kortak, ez duela neurririk gizakiaren bihotz ustelaren itzalak. Gizartearen bihotzean hartzen du etxebizitza, mendeko altzarian pipiak bezala, bizitzaren bazter txikiena ere gaixotzen du, giza begirada zorabiatu, gezurtatu munduari begiratzeko gaitasuna eta harengan parte hartzeko ahalmena.

Horregatik da Gabriel Kortaren edozein bertso lerro, maitasun, gizatasun eta askatasun istorio sakona. Bere hitz zaurituak, negarraren begirada gordetzen du (euskal poetak ere negar egiten baitu), bihotz onaren indarra zatarkeriaren eta krudeltasunaren aurrez aurre.

Ongi daki Gabriel Kortak, ez dagoela maitasunaren esku gizakiaren kalterako den oro sendatzeko ahalbiderik, ez dago Gabriel irribarre ergelaz jota, baina ongi baino hobeto daki ere, bai, bizi minak eta etsipenak gugan zabaltzen dituzten amildegiak bete ditzakeela maitasun horrek. Giza historiaren handitasuna, ankerkeriaren kontra egiteko bere gaitasunean datza.

Poetaren hirugarrena

Gabriel Korta, 1951.eko otsailaren 23an jaio zen Donostian, eta Errenterian bizi izan da beti. Hirugarrena du Harria hautsiak poema liburua. Isiletik (LUR, Ustela saila, 1980) eta Okaranak (Susa, 1987) dira beste liburuak. Denbora luze isilik eman ondoren, bide berri bati hasiera ematera dator, beraz, Harri hautsiak lanak. Orain, Arestiren modura, harria da poetarentzat herria eta gizakia bezala. Baina poetak, Gabriel Kortak, maitasunaren indarrez hausten du harria, herria eta gizakia askatzeko, menperatzen dituen espazio eta denbora itogarriak apurtzeko.

Harria beti izan den tokian eta etxea izan dugun harrian, Gabriel Kortak, bizigune berria asmatzen du, bidean abian jartzeko, bizirik dagoela irudikatzeko, barnean, beste herri bat eta beste gizaki bat daudela imajinatzeko. Harria hausten du Gabriel Kortak azkenik, herri berriaren barren-barrenean bizitzeko. Poetak, Harria hausten du, berria den gizakiaren sakon-sakonean izateko.

Mugiezinik zirudien harriak, mugimendua hartzen du, flexibilitatea, eta hazi eta handitu ere egiten da unibertso txikietan, existentziaren txikitasunean. Harria hautsi da eta ateak eta leihoak eta teilatua bera zabaldu dira, eta haiekin poetaren sentitzeko ahalmen guztiak. Minaren aurrez aurre jartzen du orduan Gabriel Kortak maitasuna, bide eta borroka bezala, eta maitasunaren iturri erdigunea, gizakia.

Autoedizioaz gain, Gabriel Kortak berak egindako marrazkiak eta kanta bi ere hartu dituen Harri hautsiak liburuak, ama sabeleraino buelta bezala da, bene-benetan eta egiaz sentitzeko giza-herriaren, giza-herri guztien barren-barrenean dela izatea. Jaio, bizirik irauteko. Beti.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak