kritiken hemeroteka

8.544 kritika

« | »

Barkamena, kondena, tortura' / Joxe Azurmendi / Elkar, 2012

Euskaldun askea oximoron ote? Mikel Asurmendi / Berria, 2013-01-27

Hiru egitatek harilkatzen dute saio hau: barkamenak, kondenak eta torturak. Bi erakundek saretzen dute jendearen askatasuna: Elizak eta Estatuak. Hitz batean biltzen da norbanakoaren izaera: kontzientzian. Ondorioa: iraganean Elizak nola, halaxe kontrolatzen du Estatuak egun gure kontzientzia. Beste bat, hau nirea: dialektikak moldatzen du pertsonon kontzientzia. Eta logikak. Alta, behialako logika galbidean dugu giza abereok.

Joxe Azurmendiren saioaren harian, gogoeta batzuk:

Torturaz: beldurra da gizakiok ezaugarritzen gaituen jarrera behinena. Elizak tortura du historiaren bilakaeran, baita Estatuak ere orain. Demokrazia edo diktadura sistemetan —biak ezagutu ditugu elkarren segidan gure hegoaldean— torturatzen da. Tortura, hala ere, norbanakoaren erresistentziaren arabera gauzatzen da. Gure iparraldean torturaren heina bestelakoa da hegoaldekoaren aldean.

Saiogileak, tortura hizpide (138 or.), sentimendua eta arrazoia aipatzen ditu kontzientziaren zanpaketaren aurkako borrokan. Torturak ez duela torturatuaren sentimendua ezabatzen dio, areago, berresten diola borrokaren arrazoia: “Orain ondo daki: zuzena zen bere borroka”. Neronek ez dut aburu horren kausa ondorio logikoa kausitu. Torturatua izateak borrokaren zuzena bermatzen al digu?

Kondenaz: bortxaren kondenaz ari zaigu saiogilea. Kondena gure izate kristauaren ondorioa da, jainkoaren zigorra. Are, Estatu laikoan kondenaren mania instalatu da. Estatuaren arazoa ez da morala ordea, politikoa baizik. Alta, etikak iritzia eman behar du bortxari buruz. Etikak inplikazio historiko eta politiko guztiak kontuan izan behar dituela, diosku Azurmendik. Ados. Estatuak ez ditu hiritarrak nahi, menpekoak baizik. Areago diot nik, euskaldunok súbditos edo routiers izaki. Horra, gurean bortxa bitan. Nire aburua da baina, logika galbidean duen egungo gizabanakoari kondena egitatea kontzepzio eskas ote zaion. Gizabanakook kondenatuak jaio izanaren kontzientziaz libratzeko ez ote dugun gure burua kondenatzen ikasi behar. Gizabanakoak bere burua libreki kondenatzeak askatuko duela Elizaren eta Estatuaren menpekotasunetik.

Barkamenaz: “Gizarte laikoa omen gara, har dezagun behingoz seriotan laikotasuna” diosku. Gurean baina “damu naiz” esatea gure burua infernura kondenatzea da. Ez Elizak sorrarazi digun infernura, jendarte ustez laikoan sortu dugun infernu partikularrera baizik. “Dolu dut” esateak gure kontzientzia durduzatzen baitu. Ez gara kristauak, baina zer beste gara? Errua, kontzientzia bezalaxe, norbanakoarena da. Nonbait, diot, errugabetasunaren kontzientzia garbitzeko modua kristautasunaren aurreko basakristau hartara bihurtzea litzateke. Basaren gogoa baino ez da aske.

Dibinoaz baino mintza gaitezen lurrekoaz. Euskaldunon auzia, hein batean, Jainkoaren eta Lege-zarraren (EAJren) ondorioa da. Ordea, auzitan dagoena ETA da, haren ondorioa. Mendez mendeko kontzientzia menperatuaren ondorioa. Damua aitortzeak bakea ekarri behar luke. Estatuak —botereak— bakea nahi du, baina garaipenaren truke. Galdera eternala da: bortxarik bai baino, bortxa zuzena bai edo ez? Apaiz batek errana gogoan: “ETA mata, pero mata mal”. Mito erlijioso salbatzailearen kritika aspaldi egin ei zen, mito politiko analogoarena oraindik ez. Axola duena dialogorik nahi den edo ez. Eta denok autokritikarik txikienerako prest ote gauden. Botereak bereziki egin nahi duen azpimarratuko nuke nik.

ETAk estatu(ar)en kontrakarrean biziarazitako barkamenak, kondenak eta torturak gure gogoa inarrosi ostean, Euskal Estatua gogoko aldarria dugu gurean. Euskaldun askea oximoron ote?

Azken kritikak

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak