kritiken hemeroteka

8.224 kritika

« | »

Suetena Belfasten / Imanol Murua / Humberto Unzueta / Susa, 1996

Suetena Belfasten Fito Rodriguez / Egin, 1996-07-14

Murua-Unzueta Suetena Belfasten liburuaren egile bikoteak eredua sortu du euskal kazetaritzan eta literaturan.

Azken urte hauetau gizarte zientzietan gehien barreiatutako ikuspegi alternatiboek azpimarratu ohi dute tokian tokiko eguneroko bizitza ezagutzea ezinbesteko erreferentzia dela arrotz suertatzen diren egoerez behar bezala jabetu ahal izateko (Ph. Aries, G. Duby etab…). Hau da, ustezko barne egiturak azalarazteaz aparte edota liderren iritziak ezagurazteaz gain jende xehearen bizipenak islatzean datza egoera ezjakin bati buruz aritzerakoan funtsezko zeregina. Aipatzen ari garen liburuxkan hori bera aurkitzen dugu hastapenetatik. Bi euskaldunon bizipenak Belfasten hasierako kontaktoetatik (“Zer zara, Imanol, katoliko ala protestantea?”) amaierako sensazioetaraino (“Thank you very much Eskerrik asko!… Euskal Herri txiki bilakatu da batbatean Belfast handia”). Ezaguera inplikatua, norberaren historiarekin batera doana.

Honek ematen dio testuari kontakizun biziaren balorea, liburuak, ene aburuz, duen balorerik handiena, hain zuzen.

Rikardo Arregi kazetaritza saria eskuratu berri dute egileek Euskaldunon Egunkarian liburuaren zenbait pasarte argitaratzeagatik. Saritua izatea ulergarri da kontutan hartzen bada euskal kazetaritzak duen historia laburra eta eredurik eza, baina gabezia hauek ez diote liburuari, eta berriro diot, ezta bertan jorratzen den idatz-tankerari berari ere, batere meriturik kentzen. Aitzitik, literaturan bertan hirurogeigarren hamarkadatik bona kazetaritza estilo arma eredugarri bilakatu baldin bazaigu (García Márquez, O. Fallaci, R. Debré edota Norman Mailer… hizkuntz zabalduenetan adibidez), Murua-Unzueta bikoteak eredua sortu du euskal kazetaritza zein literaturan.

Baten bati orain adierazitakoa gehiegi iruditzen bazaio ere, gogoan har dezala N. Mailerrek 1968an argitaratutako The Armies of the Night (Gaueko Armadak) zeinak Vietnamgo borrokaren kontrako orduko mugimenduen deskribapena eta kontaketa literatura bihurtzea lortzen duen anglosaxoien nobelagintza irauliz.

Badago, ordea, liburuaren atzean antzematen den izkutuko aldea. Agian liburuan bertan behar beste islatzen ez dena: azpian dagoen kontaktuen sarea, hain zuzen.

Horiek eduki gabe nekez idatz zitekeen aipaturiko Ipar Irlandako deskribapen joria eta bizia. Liburu hau lan kolektiboa ere bada. Eta ez solik bi journalisten artean idatzita dagoelako, askosaz ere zabalagoa bada.

Esate baterako, duela hiru urte lehen aldiz Belfastera joan baino lehenago kontaktu batzuk egiten saiatu nintzen. Ene erreferentziak Unibertsitateko irakasleak, periodistak zein politikoak izan ziren… eta aitortu behar dut gehienen arabera jasotako erreferentziak hutsaren hurrena besterik ez zirela izan. Hau da, ohiko lau anekdotez aparte batere ez… EGINeko korrespontsaria (Karen) aurkitu arte. Berari esker, berriz, Belfast ezagutzerik izan nuen behar bezala. Bera zela medio, bertan lagunak egin nituen. Berarekin batera Ipar Irlandako egoeraz hausnarketak sortu

eta egunerokotasunaz gozatu ahal izan nuen. Mota honetako kontaktu aberatsa nabarmentzen zaio liburu honi ere. Horretaz testu osoan zehar zuzenean bi edo hiru aipamen besterik ez badira egiten ere bere presentzia atal bakoitzean somatzen da.

Hauxe da, agian, Irlandak uzten duen oroimenaren oinarria: nolabaiteko presentzia izkutua bezain iraunkorra. Behin bueltatu eta gero malenkonia keltiarrak utzitako nolabaiteko kutsadura. Bizitutako bidaia goxoek uzten dutena. Bizipenak… liburuxka honek helarazten digun ekarpenik preziatuena, hain zuzen.

Azken kritikak

Dimisioa
Juan Luis Zabala

Irati Majuelo

Bi aldiz iraun
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria

Ibon Egaña

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Jimenez

Bekatua
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Asier Urkiza

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi

Irati Majuelo

Puta
Nelly Arcan

Joxe Aldasoro

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Jon Kortazar

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Asier Urkiza

Meditazioak
John Donne

Nagore Fernandez

Bekatua
Goiatz Labandibar

Jon Jimenez

Artxiboa

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

Hedabideak