kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Suetena Belfasten / Imanol Murua / Humberto Unzueta / Susa, 1996

Suetena Belfasten Fito Rodriguez / Egin, 1996-07-14

Murua-Unzueta Suetena Belfasten liburuaren egile bikoteak eredua sortu du euskal kazetaritzan eta literaturan.

Azken urte hauetau gizarte zientzietan gehien barreiatutako ikuspegi alternatiboek azpimarratu ohi dute tokian tokiko eguneroko bizitza ezagutzea ezinbesteko erreferentzia dela arrotz suertatzen diren egoerez behar bezala jabetu ahal izateko (Ph. Aries, G. Duby etab…). Hau da, ustezko barne egiturak azalarazteaz aparte edota liderren iritziak ezagurazteaz gain jende xehearen bizipenak islatzean datza egoera ezjakin bati buruz aritzerakoan funtsezko zeregina. Aipatzen ari garen liburuxkan hori bera aurkitzen dugu hastapenetatik. Bi euskaldunon bizipenak Belfasten hasierako kontaktoetatik (“Zer zara, Imanol, katoliko ala protestantea?”) amaierako sensazioetaraino (“Thank you very much Eskerrik asko!… Euskal Herri txiki bilakatu da batbatean Belfast handia”). Ezaguera inplikatua, norberaren historiarekin batera doana.

Honek ematen dio testuari kontakizun biziaren balorea, liburuak, ene aburuz, duen balorerik handiena, hain zuzen.

Rikardo Arregi kazetaritza saria eskuratu berri dute egileek Euskaldunon Egunkarian liburuaren zenbait pasarte argitaratzeagatik. Saritua izatea ulergarri da kontutan hartzen bada euskal kazetaritzak duen historia laburra eta eredurik eza, baina gabezia hauek ez diote liburuari, eta berriro diot, ezta bertan jorratzen den idatz-tankerari berari ere, batere meriturik kentzen. Aitzitik, literaturan bertan hirurogeigarren hamarkadatik bona kazetaritza estilo arma eredugarri bilakatu baldin bazaigu (García Márquez, O. Fallaci, R. Debré edota Norman Mailer… hizkuntz zabalduenetan adibidez), Murua-Unzueta bikoteak eredua sortu du euskal kazetaritza zein literaturan.

Baten bati orain adierazitakoa gehiegi iruditzen bazaio ere, gogoan har dezala N. Mailerrek 1968an argitaratutako The Armies of the Night (Gaueko Armadak) zeinak Vietnamgo borrokaren kontrako orduko mugimenduen deskribapena eta kontaketa literatura bihurtzea lortzen duen anglosaxoien nobelagintza irauliz.

Badago, ordea, liburuaren atzean antzematen den izkutuko aldea. Agian liburuan bertan behar beste islatzen ez dena: azpian dagoen kontaktuen sarea, hain zuzen.

Horiek eduki gabe nekez idatz zitekeen aipaturiko Ipar Irlandako deskribapen joria eta bizia. Liburu hau lan kolektiboa ere bada. Eta ez solik bi journalisten artean idatzita dagoelako, askosaz ere zabalagoa bada.

Esate baterako, duela hiru urte lehen aldiz Belfastera joan baino lehenago kontaktu batzuk egiten saiatu nintzen. Ene erreferentziak Unibertsitateko irakasleak, periodistak zein politikoak izan ziren… eta aitortu behar dut gehienen arabera jasotako erreferentziak hutsaren hurrena besterik ez zirela izan. Hau da, ohiko lau anekdotez aparte batere ez… EGINeko korrespontsaria (Karen) aurkitu arte. Berari esker, berriz, Belfast ezagutzerik izan nuen behar bezala. Bera zela medio, bertan lagunak egin nituen. Berarekin batera Ipar Irlandako egoeraz hausnarketak sortu

eta egunerokotasunaz gozatu ahal izan nuen. Mota honetako kontaktu aberatsa nabarmentzen zaio liburu honi ere. Horretaz testu osoan zehar zuzenean bi edo hiru aipamen besterik ez badira egiten ere bere presentzia atal bakoitzean somatzen da.

Hauxe da, agian, Irlandak uzten duen oroimenaren oinarria: nolabaiteko presentzia izkutua bezain iraunkorra. Behin bueltatu eta gero malenkonia keltiarrak utzitako nolabaiteko kutsadura. Bizitutako bidaia goxoek uzten dutena. Bizipenak… liburuxka honek helarazten digun ekarpenik preziatuena, hain zuzen.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak