« Adierazi nahia eta ezina | Antzarra eta ispilua »
Poza / Giuseppe Ungaretti (euskaratzailea: Eduardo Gil Bera) / Erein, 1992
Hitz zigilatuak Amaia Iturbide / Egin, 1992-05-19
Giuseppe Ungaretti poeta italiarraren Poza izeneko liburua Erein argitaletxearen eskutik atera da, Eduardo Gil Bera itzultzaile delarik.
Nahiz eta poeta hau hasieran futurismoaren korrontearekin loturik egon, denboraren poderioz eta poeta orori gertatzen zaion bezala, bere ahots propioari jarraituko zion, etiketarik onartzen ez duen bere estiloa landuko duelarik.
Sustantiboa da Ungarettiren poemagintzaren oinarria, adjetiboa bigarren planu batean geratzen delarik.
Darabiltzan adjetibo apurrak ez dira apaintzeko erabiliak, baizik eta esan egiten dutenak, beraz, nolabait esateko, sustantiboaren funtzioa betetzera deituak. Sustantiboak markatzen du erritmoa, erritmo sutsua, puskatua, erabatekoa. Eszenen azkartasuna eta abiada, bata bestearen ondoren doaz, elkargaindituz; kontrasteak dinamikoak dira, mugimenduzkoak.Irudiak zigilatu nahi dituela dirudi, finkatu, errotu, zerbait
gotor gauzatzeko. Tonua, orohar harturik, arranditsua da, himno batena, liburuaren izenburuan irakur daitekeenez. Bizipindarraren inguruko sentimendu zirraratsuak ditugu nagusi: ametsa eta desioaren eremu mugagabeak, bere aberriarenganako maitasuna, bizitzak eskaintzen dizkigun une gazi-gozoak… Nostalgia eta ironia eskuz esku doaz eta esan daiteke txanpon bereko bi aurpegi desberdinok goian aipatutako erritmo bizia areagotzeko lanean dihardutela. Bestaldetik niri hain gutxi gustatzen zaidan hizketa hutsalerako ez dago lekurik hemen, mezuz betetako poemagintza bait da Ungarettirena: gezi zehatzak jaurtikitzen ditu, zuzen doazenak, bihurguneetan galdu gabe. Bere biografiari errepasotxo bat emanez, ohartuko gara badaudela datu batzuk bere poemagintzarekin harreman estuak dituztenak. Izan ere, Ungaretti Alexandrian sortu izanak eta hogeitalau urte bete arte Afrikan bizi izanak pisuzko eragina izango du bere kreazio poetikoan. Baita Parisek ere; eta nola ez, Italiak. Parisen, besteak beste, Bergson filosofoa eta Apollinaire poeta ezagutuko ditu eta garai haietaan modan zegoen abangoardia artistikoan murgilduko da. Nostalgia deritzon poeman Parisez oroituko da. Italiak ere badu zantzurik bere lerro poetiko tinkoetan. Italieraz idazteaz gain, faxismoaren alde agertuko da eta ideologia hau goretsiko —“Italia”—.
Hainbat eta hainbat maila zeharkatuz bide egiten duen Ungarettiren poemagintzak lehenengo irakurketa batean hunkitu banau, geroxeago barneratu naizen berrirakurketetan are hunkigarriago suertatu zait.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi