« Adierazi nahia eta ezina | Antzarra eta ispilua »
Poza / Giuseppe Ungaretti (euskaratzailea: Eduardo Gil Bera) / Erein, 1992
Hitz zigilatuak Amaia Iturbide / Egin, 1992-05-19
Giuseppe Ungaretti poeta italiarraren Poza izeneko liburua Erein argitaletxearen eskutik atera da, Eduardo Gil Bera itzultzaile delarik.
Nahiz eta poeta hau hasieran futurismoaren korrontearekin loturik egon, denboraren poderioz eta poeta orori gertatzen zaion bezala, bere ahots propioari jarraituko zion, etiketarik onartzen ez duen bere estiloa landuko duelarik.
Sustantiboa da Ungarettiren poemagintzaren oinarria, adjetiboa bigarren planu batean geratzen delarik.
Darabiltzan adjetibo apurrak ez dira apaintzeko erabiliak, baizik eta esan egiten dutenak, beraz, nolabait esateko, sustantiboaren funtzioa betetzera deituak. Sustantiboak markatzen du erritmoa, erritmo sutsua, puskatua, erabatekoa. Eszenen azkartasuna eta abiada, bata bestearen ondoren doaz, elkargaindituz; kontrasteak dinamikoak dira, mugimenduzkoak.Irudiak zigilatu nahi dituela dirudi, finkatu, errotu, zerbait
gotor gauzatzeko. Tonua, orohar harturik, arranditsua da, himno batena, liburuaren izenburuan irakur daitekeenez. Bizipindarraren inguruko sentimendu zirraratsuak ditugu nagusi: ametsa eta desioaren eremu mugagabeak, bere aberriarenganako maitasuna, bizitzak eskaintzen dizkigun une gazi-gozoak… Nostalgia eta ironia eskuz esku doaz eta esan daiteke txanpon bereko bi aurpegi desberdinok goian aipatutako erritmo bizia areagotzeko lanean dihardutela. Bestaldetik niri hain gutxi gustatzen zaidan hizketa hutsalerako ez dago lekurik hemen, mezuz betetako poemagintza bait da Ungarettirena: gezi zehatzak jaurtikitzen ditu, zuzen doazenak, bihurguneetan galdu gabe. Bere biografiari errepasotxo bat emanez, ohartuko gara badaudela datu batzuk bere poemagintzarekin harreman estuak dituztenak. Izan ere, Ungaretti Alexandrian sortu izanak eta hogeitalau urte bete arte Afrikan bizi izanak pisuzko eragina izango du bere kreazio poetikoan. Baita Parisek ere; eta nola ez, Italiak. Parisen, besteak beste, Bergson filosofoa eta Apollinaire poeta ezagutuko ditu eta garai haietaan modan zegoen abangoardia artistikoan murgilduko da. Nostalgia deritzon poeman Parisez oroituko da. Italiak ere badu zantzurik bere lerro poetiko tinkoetan. Italieraz idazteaz gain, faxismoaren alde agertuko da eta ideologia hau goretsiko —“Italia”—.
Hainbat eta hainbat maila zeharkatuz bide egiten duen Ungarettiren poemagintzak lehenengo irakurketa batean hunkitu banau, geroxeago barneratu naizen berrirakurketetan are hunkigarriago suertatu zait.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera