kritiken hemeroteka

8.196 kritika

« | »

Txipiroiren bat edo beste / Rafa Egiguren / Ustela Saila, 1981

Rafael Egigurenen poema liburua Josu Landa / Egin, 1981-11-05

Rafael Egiguren ez da poeta berria. Gaur egun hogeitamar urte eta piko dituela, aspalditxo ekin zion poetaren ofizioari, ekite geldo bainan konstantean. Eta azkenean, eta Ustela Sailaren eskutik, bere poema liburutxoa eman du argitara.

Txipiroiren bat edo beste du izena liburuak, eta hasiera hasieratik txalo bero bat Rafari. Garbi bait dago askoz poetikoagoa dela —eta ondorioz poemetarako egokiagoa— aberetxo hauen tinta erabiltzea txinatarrek asmatutakoa erabiltzea baino. Tinta bereziaz idatziak daude, beraz, bertan ageri diren poemak.

Urte luzeetako lanaren ondorioa da, beraz, eskaintzen zaiguna, eta, egia esan, ez da oso produkto mardula eta trinkoa (ez dakigu alperkeriaz ala selekzio prozesu baten ondorioz). Bainan mardula ez izateak ez dio, kasu honetan, katxarroari kalitatea kentzen. Bai bait dago kalitatea poemetan zehar.

Zaila da Rafaren poemagintza ezagugarri batzuren bidez definitzea, bainan erabiltzen dituen elemendu batzu aipatzeak pena merezi luke akaso. Umore edo ironía. antzeko zerbaitek giro estrainu bat lortzen du batzutan, oso esaldi bereziak eraikiaz, “ea zortea duzun/eta nitaz/enamoratzen zaren”, edo jainkoaren figura tratatzeko tankera zorrotza, esate baterako.

Oso gustoko ditu egileak hitz jokoak eta esaldien laburtzea. Elimina daitekeen guztia eliminatuz, prosaismoa uxatzeko joera bizia ikusten zaio, askotan poema, trinkoegia bilakatuz zaildu egiten delarik konprentsioa. Oso egokia, bestalde, irudien aukeratzea eta poema gehienetan sortzen den imajin mundua, “hondartza, Jijoiko turroia” edo “heure buruan/bueltaka/behar hukean/tren elektrikoa”. Honen esponenterik garbiena Germani dedikatutako poema zitekeen.

Hala ere, eta aurretik aipatutako elemenduen balioa errekonozituz, orokorrean motzegia geratzen da Egigurenen liburua, berez laburra izanik ere poema batzu soberan egongo bai lirateke gure ustez, beste poema batzutan dagoen kalitatera ez direlako hurbildu ere egiten. Aldi berean, hainbeste urtetako lan batetarako zertxobait gehiago espero zitekeen; ez dugu uste gehiegi eskatzea litzatekeenik.

Aipamen aparta merezi du liburuaren alde grafikoak, Ustela Sailaren tradizio onari jarraituaz, oso presentazio apaina iritsi dute eta. Joxemi Zubalabek egin ditu marrazkiak eta azala, eta bere meritorik handiena, agian, poemekin konsegitu duen konpenetrazioa litzateke. Beste txalo bat, bainan hau azkena.

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

Ibai Atutxa Ordeñana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

Jon Jimenez

Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao

Maddi Galdos Areta

Animalia domestikoak
Esti Martinez

Irati Majuelo

Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro

Hasier Rekondo

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Jon Martin-Etxebeste

Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi

Mikel Asurmendi

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Jimenez

Azpimarrak
Nerea Balda

Paloma Rodriguez-Miñambres

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Eneko Barberena

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ibon Egaña

Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz

Mikel Asurmendi

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Jon Jimenez

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

Hedabideak