kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Txakur ingelesak / Lutxo Egia / Susa, 2011

Inpresioa gordeta daukat Mikel Asurmendi / Irunero, 2011-12

Udan irakurtzeko apartatu nuen Txakur ingelesak. Ordura arte kasu gutxi egin nion, agi denez. Txakur ingelesak nobela bateko protagonistak zirelakoan nengoen. Irakurtzen hasia ere, ez nintzen jabetu —ez nuen gibeleko aurkibidean erreparatu, hara— ipuin sorta batek osatutako liburua zenik.

Txakur ingelesak izeneko ipuina irakurri ez ezik, berau jan nuen, ipuineko txakurrak akabatu zituenak antzo jan ere. Pozarren ari nintzen, nobela laburra amen batean akabatuko nuelakoan. Ipuinak bete ninduen, baina egileak nobela baten trama osa zezakeelakoan, gogoa —edo apetitua— asegabe laga ninduen.

Ordea, beste mundu bat aurkitu nuen jarraian datozen ipuinetan. Mundu bakarra baino, hainbat munduk osatutako mundua agertu zitzaidan. Mundu bat jende, hots, pertsonaia mundua. Fikziozkoak, eta halaber, hurbilekoak. Izena eta izana ezagutzen dizkiogun pertsonaiak. Hauetako batzuk, arrastorik utzi gabe desagertzen dira, lehen ipuineko txakurrak bezala.

Herio oinez dabil Lutxo Egiaren hiri globalean. Hiri birtualean. Egiazko hiri global birtualean. Ipuin batetik bestera iraganik ere, mundu berean zaude, eta haatik, mundu ezberdinetan. Edo ezberdinean. Fikzioan mundu oro mundu bat baita. Pertsonaiak antzekoak dira, antzekoak baina diferenteak. Inpresioa gordeta daukat, pertsonaiak —pertsonak— berak izan daitezkeela une batean fikziozkoak eta beste une batean errealak.

“Inpresioa gordeta daukat” idatzi dut. Inpresio hauek ez nituen irakurri eta berehala “inprimatu”. Arrazoiak arrazoi, hitzok hilero biltzen zituen Irunero aldizkaria aldian geratu baitzen. Aldian eta denboran ainguraturik. Halaxe daramatzat nik ere Lutxo Egiaren ipuinetako pertsonaiak, aldian ainguratuak, gogoan lausotuak.

Berbarako, artean, entzutez baino ezagutzen ez nuen Txema Larrea —Killing Txema Larrea narrazioa irakurri aurretik ere ez nuen ezagutzen— berriki “ezagutu” ahal izan dut. “Ezagutu” idatzi dut. Hemendik aurrera, bera ikustean besteengandik “bereizi” dezakedala esan gura dut. Ezagutzea besterik da eta.

“Arrunta da hildako idazleak agertzea bizirik daudenei…” hasten da Killing Txema Larrea ipuina. Niri Txema Larrea ez zait hilik agertu. Badaezpada diot. Alabaina, fikzioaren eta errealitatearen artean ibiltze horretan, mundu errealean eta mundu birtualean ibiltze honetan, literatura eta gizarte sareetan ibiltzean, aurki, hildakoren bat bizirik agertuko zaidalakoan nago.

Liburuan agertzen den hamaika izenetako edonor izan liteke. Erreala eta fikzioa, pertsona(ia) baten aurkia eta ifrentzua izan baitaitezke. Bestela esanda, artean, oraindik ezagutu gabe ere, bizirik dagoen inorekin topo eginen dudalakoan bizi naiz. Liburuko pertsonaia errealen batekin, hots. Edota liburuaren eskaintza jasotzen duen Unai Dorronsororekin berarekin. Berbarako.

Ez da sekula berant. Ez hildakoak ezagutzeko, eta are gutxiago bizirik daudenak jende artean —topo eginez gero— “bereizteko”.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak