susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Maiakovskiren musak | Hondoratu eta salbatuen historia »

Atzorako geratzen dena / Ana Urkiza / Alberdania, 2011

Pentsamendu puskatua Javier Rojo / El Correo, 2011-11-12

Literaturaren munduan Ana Urkizak utzi duen azken emaitza aforismo-liburu bat da, Atzorako geratzen dena. Lehenengo eta behin, aitortu behar dut ez dudala oso ondo ulertzen idazle batzuek aforismoekiko duten atxikimendua, generoa bera dabadaezpadakoa iruditzen zait-eta. Agian garai modernoei dagokien kontu bati zango da, non pentsamendu landua eskaini beharrean flash moduko ideia distiragarriak eskaintzen diren, momentu batean itsugarriak izan daitezkeenak, baina momentuko lilura pasatu eta gero bere benetako izaera erakusten dutenak. Tira, sms tamainako iteratura filosofikotzat-edo har ditzakegu aforismoak. Generoari dagozkion ohiko ezaugarriak erakusten dituzte Ana Urkizaren aforismoek. Paradoxan oinarrituta, itxurazko, azaleko egia baten aurrean, egia “faltsuaren” aurrean alegia, sakoneko egia erakusten digute testu labur hauek. Formaren aldetik, kontzeptista xamarrak dira eta irakurleari ahalegin berezi bat eskatzen zaio testuotan paradoxaren atzean agertzen den ideia ulertuko badu. Batzuetan paradoxaren oinarrian hizkuntza bera dago, zentzu figuratuan baizik ulertzen ez den esamolde batean atzean hitzez hitzeko esanahiak ezkutatzen dituen ondorioak azaltzen badira.

Edonola ere liburu honetako aforismoak behin eta berriro errepikatzen diren gai batzuen inguruan antolatuta daude, liburuaren oinarrizko hezurdura osatzen duten ideia horiek kontrajarritako bikoteetan agertzen zaizkigularik azalduta: Egia/gezurra, jakitea /ez-jakitea, bizitza/heriotza, gogoratzea/ ahaztea, lehen/gero dira oinarrizko bikote horietako batzuk, eta aforismoari dagokion paradoxarako joerarekin bat datorren planteamenduaren adibide hautatuak eskaintzen dituzte. Kontua da aforismoetan askotarikoak aurkituko ditugula. Batzuek pentsamendu sakonera bultzatzen dute irakurlea, baina hauen ondoan txisteak-edo diruditen esaldiak topatuko ditugu. Bestetan hitz korapilo konplexuak ikusiko ditugu, eta hauetan zaila izaten da esanahia zein den zehaztea. Aforismoak erabiltzea gaur egun errealitatea osotasunean pentsatzeko dugun zailtasunaren ondorioa dela iruditzen zait.