kritiken hemeroteka

8.546 kritika

« | »

Bulkada / Jon Benito / Susa, 2010

Ainguraren lasta bulkadaz laxatua Mikel Asurmendi / Irunero, 2011-05

Poeta sortu zitzaion —Jon Benitoz ari gara— eta nor izango balitz bere baitako idazlea hil beharra sentitu zuen. Aingurak erreketan lehenetik Bulkada honetara bederatzi urte joan zaizkio. Ez alferrik.

Juan Paredes izan zitekeen, baina Jon Benito da. Txiki bezala, zarauztarra zauritua da. Benito da: eta Aranberri ere bai. Txikia izan zitekeen, baina segaila da. Bere poesiak ederki adierazi bezala. Bere poesian baina, ez dago “bezala”rik. Bere poesian “baina”rik badago ordea.

Haur eria zena Vladimir-en zerrendatu zen. Lur ebakietako erreketan aingurak jaso eta bota, jaso eta bota, nabigatu zuen. Gazteen arrangurak ez direla samurrak adierazi zigun patxadaz eta sendo. Alabaina, gaztetan pausatu zituen galdera guztiek ez zuten arraposturik ediren. Ezta gaur egunekoek ere, zorionez.

Aingurak azkenekoz altxatu zituenetik gaur egunera bederatzi urte ibili da errari. Literaturarekin bizitzekotan —ordaindu beharreko— lasta laxatu beharraz jabetu zen. Lasta bulkadaz bota du anartean. Aita ez ezik, ama ere hil beharra izan duela esan digu, baita, bidenabar, idazle izatea bera ere.

Idazlea hil zuen, baina idazlea bizi da. Hil eta gero bere buruari “nor naiz ni” itauntzen jarraitzen baitu Benitok. Amarengandik erditua da, baina ez du haren erdia izan nahi. Ez du aitaren aldetikoek duten —kasurako— baino zalantza gutxiago izan. Alta, berezko bidea urratu nahi du. Bizitzan esperimentatzen ez dena, bizi galdua da-eta. Poeta —pertsona— libre izan nahi du Jonek.

Hastapena —liburuko lehen— poeman abiatu naiz eta Anjel Erro poeta heldu zait gogora. Errok honela gaztigatu zigun harkadian ibili ondoren: “Oro errana da, aspaldidanik. Oro errana dela ere errana da. Oro errana da, bada, ezinbestean. Oro errana da, baina ez nik”.

Hastapena poeman honela dio Jon Benitok: “Atzoak egungoaren ur azalera tenkatzen nau erantzunik gabeko amuekin. Ez naiz lehena, nire aurretikoa da dena, baina historia hau nirekin hasten da”. Berpiztu da idazlea.

Hitzen erroetara joan naiz Benitoren Aran-Berrietan ibili ahala. Bere bidean ibili naiz. Batzuetan gogaide, bestetan bidaide soila. Batzuetan bide bazterreko paisaiek izugarri liluratu naute, bestetan ez hainbeste. Bistan da, bizitzaren paisaia guztiz eta bikain deskribatzea ez dago idazlearen esku. Ez eta irakurlearen esku eta begietan, idazlearen begiradaz eta gogoaz jabetzeko ahalmena ere.

Bidez bide, penaz pena, saiatzeak poza merezi dit baina!

Azken kritikak

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak