kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Bulkada / Jon Benito / Susa, 2010

Ainguraren lasta bulkadaz laxatua Mikel Asurmendi / Irunero, 2011-05

Poeta sortu zitzaion —Jon Benitoz ari gara— eta nor izango balitz bere baitako idazlea hil beharra sentitu zuen. Aingurak erreketan lehenetik Bulkada honetara bederatzi urte joan zaizkio. Ez alferrik.

Juan Paredes izan zitekeen, baina Jon Benito da. Txiki bezala, zarauztarra zauritua da. Benito da: eta Aranberri ere bai. Txikia izan zitekeen, baina segaila da. Bere poesiak ederki adierazi bezala. Bere poesian baina, ez dago “bezala”rik. Bere poesian “baina”rik badago ordea.

Haur eria zena Vladimir-en zerrendatu zen. Lur ebakietako erreketan aingurak jaso eta bota, jaso eta bota, nabigatu zuen. Gazteen arrangurak ez direla samurrak adierazi zigun patxadaz eta sendo. Alabaina, gaztetan pausatu zituen galdera guztiek ez zuten arraposturik ediren. Ezta gaur egunekoek ere, zorionez.

Aingurak azkenekoz altxatu zituenetik gaur egunera bederatzi urte ibili da errari. Literaturarekin bizitzekotan —ordaindu beharreko— lasta laxatu beharraz jabetu zen. Lasta bulkadaz bota du anartean. Aita ez ezik, ama ere hil beharra izan duela esan digu, baita, bidenabar, idazle izatea bera ere.

Idazlea hil zuen, baina idazlea bizi da. Hil eta gero bere buruari “nor naiz ni” itauntzen jarraitzen baitu Benitok. Amarengandik erditua da, baina ez du haren erdia izan nahi. Ez du aitaren aldetikoek duten —kasurako— baino zalantza gutxiago izan. Alta, berezko bidea urratu nahi du. Bizitzan esperimentatzen ez dena, bizi galdua da-eta. Poeta —pertsona— libre izan nahi du Jonek.

Hastapena —liburuko lehen— poeman abiatu naiz eta Anjel Erro poeta heldu zait gogora. Errok honela gaztigatu zigun harkadian ibili ondoren: “Oro errana da, aspaldidanik. Oro errana dela ere errana da. Oro errana da, bada, ezinbestean. Oro errana da, baina ez nik”.

Hastapena poeman honela dio Jon Benitok: “Atzoak egungoaren ur azalera tenkatzen nau erantzunik gabeko amuekin. Ez naiz lehena, nire aurretikoa da dena, baina historia hau nirekin hasten da”. Berpiztu da idazlea.

Hitzen erroetara joan naiz Benitoren Aran-Berrietan ibili ahala. Bere bidean ibili naiz. Batzuetan gogaide, bestetan bidaide soila. Batzuetan bide bazterreko paisaiek izugarri liluratu naute, bestetan ez hainbeste. Bistan da, bizitzaren paisaia guztiz eta bikain deskribatzea ez dago idazlearen esku. Ez eta irakurlearen esku eta begietan, idazlearen begiradaz eta gogoaz jabetzeko ahalmena ere.

Bidez bide, penaz pena, saiatzeak poza merezi dit baina!

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak