kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Autopsiarako frogak / Koldo Izagirre / Susa, 2010

Euskararen naufragoak Mikel Asurmendi / Irunero, 2011-01

“Euskararen erailketa programatua dago, kanpotik bezala barrenetik” gaztigatu digu Koldo Izagirrek. Gure hizkuntzaren larrialdietarako gunean mediku mantala jantzita kausitu dut idazlea.

Behin irakurrita, ezin izan nuen Autopsiarako frogak liburuaren hitz oldeari tokirik eman nire kolkoan: “To, nork esan du euskarak historia ez duenik?”. “Nork esan dezake euskarak espresatzeko balio ez duenik?”. “Halako altxorrik euskaraz baino ezin da bildu poltsiko batean” pentsatu nuen —liburuaren edizioa poltsikokoa izaki—.

Autopsiarako frogak hain erreala iruditu zitzaidan, ezen eta asmatutako bakarra —fikzio bakarra— azaleko irudia zela pentsatu bainuen. Kepa Gonzalez (*) ez dela existitzen pentsatzera iritsi nintzen. Azaleko argazkiaren egilea, alegia.

Egizu kontu: liburua ohean irakurri nuen lehen aldikoz. Eguneko nekearen gainean nekez irakurri ere. Gauak iragan ziren. Herioak gorputza nola hala barnebildu ninduen loak, firurikan. Gorpuaren egoera kirofanoan ikusteak gogor kolpatu ninduen. Medikuak mantal zuriaz ziharduen, artseniko aztarnak zehatz-mehatz seinalatzen zizkien ingurukoei, baina hauek, erizainek eta laguntzaileek, gutiz gehienek, elebitasun ofizialaren tresnak zerabiltzaten. Berbarako, “gaza” zioen medikuak eta “gasa” ipintzen zioten sail ofizialekoek. Ahuldade uneak bizi izan nituen. Hozkirria nabaritu nuen bizkarrezurrean. Herioa sumatu nuen ingurumarian. Une batez, ahalmenik gabe, heriotza modu naturala izatearen aurka esnatu nintzen, ernaldiotan, medikuarekin bat egin nahian, ezinean jardun nuen baina. Batzuetan, gainera, nire buruari egotzi nion gorpuaren errua.

Gainerakoan… Gainerakoan, bigarrenez ekin nion/diot liburuari. Hainbat ohar/zauri eta hamaika hari apartatu nituen/ditut. Hemen ari naiz, ezin zauri guztien harian gorputza harilkatu. Harildu ditzaidan bederen horietako batzuk gorpu ez dadin bilaka, bizirik iraun dezan:

—Euskaldunok inozoak gara. Inozoak garenez jabetzeko, euskaraz bizi behar baita.

—Euskaldunok edukiz kaikuak —edukiontziak— gara, ez geurezko nortasun eduki-dunak.

—Euskaldunoi —aurrekoaren ondorioz— ez dagokigu identitate unibertsala.

—Euskaldunok emandako hitza sakratua izan zen, euskaldun fededun izatera determinatu gintuzten bitartean.

—Euskaldunok euskararen alde (auto)determinatzen ez garen bitartean, hizkuntzaren integrista —“talibanak”— izatera kondenatuak gara.

(*) Vigoko baforea arribadan. Ondarroa, 2002. Ez da fikzioa, euskaldunok euskararen naufragoak gara.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak