« Oroz gain, istorioak kontatu | Ez dok/n hiru »
Autopsiarako frogak / Koldo Izagirre / Susa, 2010
Euskararen naufragoak Mikel Asurmendi / Irunero, 2011-01
“Euskararen erailketa programatua dago, kanpotik bezala barrenetik” gaztigatu digu Koldo Izagirrek. Gure hizkuntzaren larrialdietarako gunean mediku mantala jantzita kausitu dut idazlea.
Behin irakurrita, ezin izan nuen Autopsiarako frogak liburuaren hitz oldeari tokirik eman nire kolkoan: “To, nork esan du euskarak historia ez duenik?”. “Nork esan dezake euskarak espresatzeko balio ez duenik?”. “Halako altxorrik euskaraz baino ezin da bildu poltsiko batean” pentsatu nuen —liburuaren edizioa poltsikokoa izaki—.
Autopsiarako frogak hain erreala iruditu zitzaidan, ezen eta asmatutako bakarra —fikzio bakarra— azaleko irudia zela pentsatu bainuen. Kepa Gonzalez (*) ez dela existitzen pentsatzera iritsi nintzen. Azaleko argazkiaren egilea, alegia.
Egizu kontu: liburua ohean irakurri nuen lehen aldikoz. Eguneko nekearen gainean nekez irakurri ere. Gauak iragan ziren. Herioak gorputza nola hala barnebildu ninduen loak, firurikan. Gorpuaren egoera kirofanoan ikusteak gogor kolpatu ninduen. Medikuak mantal zuriaz ziharduen, artseniko aztarnak zehatz-mehatz seinalatzen zizkien ingurukoei, baina hauek, erizainek eta laguntzaileek, gutiz gehienek, elebitasun ofizialaren tresnak zerabiltzaten. Berbarako, “gaza” zioen medikuak eta “gasa” ipintzen zioten sail ofizialekoek. Ahuldade uneak bizi izan nituen. Hozkirria nabaritu nuen bizkarrezurrean. Herioa sumatu nuen ingurumarian. Une batez, ahalmenik gabe, heriotza modu naturala izatearen aurka esnatu nintzen, ernaldiotan, medikuarekin bat egin nahian, ezinean jardun nuen baina. Batzuetan, gainera, nire buruari egotzi nion gorpuaren errua.
Gainerakoan… Gainerakoan, bigarrenez ekin nion/diot liburuari. Hainbat ohar/zauri eta hamaika hari apartatu nituen/ditut. Hemen ari naiz, ezin zauri guztien harian gorputza harilkatu. Harildu ditzaidan bederen horietako batzuk gorpu ez dadin bilaka, bizirik iraun dezan:
—Euskaldunok inozoak gara. Inozoak garenez jabetzeko, euskaraz bizi behar baita.
—Euskaldunok edukiz kaikuak —edukiontziak— gara, ez geurezko nortasun eduki-dunak.
—Euskaldunoi —aurrekoaren ondorioz— ez dagokigu identitate unibertsala.
—Euskaldunok emandako hitza sakratua izan zen, euskaldun fededun izatera determinatu gintuzten bitartean.
—Euskaldunok euskararen alde (auto)determinatzen ez garen bitartean, hizkuntzaren integrista —“talibanak”— izatera kondenatuak gara.
(*) Vigoko baforea arribadan. Ondarroa, 2002. Ez da fikzioa, euskaldunok euskararen naufragoak gara.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo