kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Anphora baita / Pello Otxoteko / Alberdania, 2010

Kezka metafisikoak Javier Rojo / El Correo, 2010-07-03

Pello Otxotekok euskal literaturan egin duen lana batez ere poesiaren arloan,zentratu izan da, eta, Anphora baita izenburuko liburu honetan, bide hórretatik jarraitzen du, halako izenburua jarrita irakurleak berehala pentsatuko duen bezala. Anphora hitza literaturan —orokorrean eta euskal literaturan ere bai— askotan agertzen zaigun hitz klabe horietako bat da. Liburu honetan, bestalde, anphora hitza behin eta berriro agertzen zaigu, poema gehienetan haren erreferentziaren bat ikusiko baitugu, eta nago hainbeste erabiltzean hitzak esanahia galdu duela, sinbolo hutsa izan arteraino. Izan ere, Anphora (horrela agertzen da liburuan, letra larriz), unibertsoa, bizitza, jainkoa azal dezakeen sinbolo orokorra baita. Bere izaerak horretarako ematen du: espazioa betetzen du, baina hutsune bat dauka barruan, poroak dauzka barne-kanpoak nolabait lotzeko… Izan ere, Otxotekoren poesia abstraktua da, kezka metafisikoetatik sortua. Eta kezka metafisiko horiek (denbora, espazioa, bizitza, heriotza) azaltzeko ia aforismoak diruditen poema laburrak era biltzen ditu idazleak.

Kontrajarpen paradoxikoz beterik daude poemak. Hutsa eta betea, barrua eta kanpoa, bizitza eta heriotza bezalako dikotomiak agertzen zaizkigu hemen, eta era paradoxiko batean erakutsi nahi zaigu ez dagoela benetan haien arteko kontrajarpenik. Jarrera honek areagotzen du honelako poesian agertu ohi den planteamendua: azaleko errealitate faltsuaren azpian benetako errealitate sakon bat dago, eta sakoneko errealitate honetara heltzeko, azalak inplikatzen duen itxura gainditu behar da. Beste hitzetan esanda, dikotomiak gainditu nahi dituen poesia idealista baten aurrean gaude, azaleko itxuren azpian esentziak bilatzen dituen poesia baita.

Egia da halako kezka abstraktuak dituen poesiak oso publiko berezia duela eta Euskal Herrian arrakasta handia duela, baina iruditzen zait bizitzaz eta heriotzaz halako era orokorrean hausnartu ondoren, gizaki partikularren bizitzak eta heriotzak ahazten direla.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak