kritiken hemeroteka

8.546 kritika

« | »

Anphora baita / Pello Otxoteko / Alberdania, 2010

Kezka metafisikoak Javier Rojo / El Correo, 2010-07-03

Pello Otxotekok euskal literaturan egin duen lana batez ere poesiaren arloan,zentratu izan da, eta, Anphora baita izenburuko liburu honetan, bide hórretatik jarraitzen du, halako izenburua jarrita irakurleak berehala pentsatuko duen bezala. Anphora hitza literaturan —orokorrean eta euskal literaturan ere bai— askotan agertzen zaigun hitz klabe horietako bat da. Liburu honetan, bestalde, anphora hitza behin eta berriro agertzen zaigu, poema gehienetan haren erreferentziaren bat ikusiko baitugu, eta nago hainbeste erabiltzean hitzak esanahia galdu duela, sinbolo hutsa izan arteraino. Izan ere, Anphora (horrela agertzen da liburuan, letra larriz), unibertsoa, bizitza, jainkoa azal dezakeen sinbolo orokorra baita. Bere izaerak horretarako ematen du: espazioa betetzen du, baina hutsune bat dauka barruan, poroak dauzka barne-kanpoak nolabait lotzeko… Izan ere, Otxotekoren poesia abstraktua da, kezka metafisikoetatik sortua. Eta kezka metafisiko horiek (denbora, espazioa, bizitza, heriotza) azaltzeko ia aforismoak diruditen poema laburrak era biltzen ditu idazleak.

Kontrajarpen paradoxikoz beterik daude poemak. Hutsa eta betea, barrua eta kanpoa, bizitza eta heriotza bezalako dikotomiak agertzen zaizkigu hemen, eta era paradoxiko batean erakutsi nahi zaigu ez dagoela benetan haien arteko kontrajarpenik. Jarrera honek areagotzen du honelako poesian agertu ohi den planteamendua: azaleko errealitate faltsuaren azpian benetako errealitate sakon bat dago, eta sakoneko errealitate honetara heltzeko, azalak inplikatzen duen itxura gainditu behar da. Beste hitzetan esanda, dikotomiak gainditu nahi dituen poesia idealista baten aurrean gaude, azaleko itxuren azpian esentziak bilatzen dituen poesia baita.

Egia da halako kezka abstraktuak dituen poesiak oso publiko berezia duela eta Euskal Herrian arrakasta handia duela, baina iruditzen zait bizitzaz eta heriotzaz halako era orokorrean hausnartu ondoren, gizaki partikularren bizitzak eta heriotzak ahazten direla.

Azken kritikak

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak