« Jelosia | Gizarte ingeniaritza hutsengikorra »
Urperatze handia / Karlos Linazasoro / Elkar, 2009
Ironiazko zertzelada ustekabeak Patxi Sarriegi / Deia, 2010-02-13
Opor bidaian doazen jubilatuen urperatzea, eta uharte batera egindako lurreratzea, hain zuzen, Karlos Linazasorok idatzitako azken liburuaren istorio nagusia. Hasieratik ustekabea gailentzen zaio kontakizunari, ez baita espero daitekeen ia ezer uste bezalako eran gertatzen, eta halaxe, hogeita bi gizon-emakume jubilatuk bizi dituzten gertaerak dira kontakizunaren ardatza. Umorezko kontakizuna da, momentu askotan ironia dosi neurtuetan erakusten duena, sarri gogoetara erakartzen duena.
Elkarrizketa etengabeak dira, ezinbestean, irakurlea harrapatzen duten amarru nagusia. Itxura batean, elkarrizketa biziak eta arruntak dira, laburrak izanik ere baita ñabarduraz beteak ere zenbaitetan, iradokitzaileak. Asmatu egiten du horretan Linazasorok, ezin espero zer datorren kontakizunaren ia uneoro. Halaxe dirudi, zentzugabea nagusitzen da liburuko pasarte askotan, pertsonaiek dituzten elkarrizketen haria korapilatu egiten da tarteka, liburuak etengabe erabiltzen baititu hitz joko absurdoak irakurlearen gogoeta piztu egiten dutenak. Azken batean, zenbait interes hutsalen inguruko gogoetak egiteko gonbidapena dira, ongi neurtuak.
Era berean, hizkuntza ulerterraza darabil Linazasorok, ironiazko zertzelada erakargarriz josia. Irakurleak topatuko dituen egoera surrealistak idazlearen beste hainbat lanetan suma daitekeen umore bera da oraingo nobela labur honetan egileak darabilena. Ezin uka, Linazasororen ahalegina fina da horretan, goraipatzekoa guztiz pertsonaien elkarrizketek ironiarako duten joera argia. Ondorioz, inkoherentea eman lezake zenbaitetan, halakoxeak dira maiz protagonisten ahotan jartzen dituenak.
Hortaz, Urperatze handia konplikazio eta zailtasun gabeko istorioa den arren, sotila edukietan eta ulerterraza argumentuaren garapenean, tarteka bitxia ere suertatzen da, edonola ere, umorea lantzeko baliagarria. Egileak egina du hautua, egoera zentzugabeetan oinarritzen du istorioaren nondik norakoa. Halaber, elkarrizketa iradokitzaileak lagun fidela du zereginean. Finean, irakurleak eskertuko dituen keinu asko dira liburua are interesgarriagoa egiten dutenak, liburu arina arrapaladan irakurri eta gozatzera bultzatzen dutenak. Beretzat idazten duela antzematen zaio egileari, baina irakurleok eskertuko dugun konplizitatea ez zaio falta istorioari, txantxa eta umorez lagundua, Linazasororen eskutik.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez