« Zer da errealitatea eta zer fikzioa? | Ez dugu generorik, ez dugu aberririk »
Ihes ederra / Hedoi Etxarte / Alain M. Urrutia / Alberdania, 2009
Historia aldatuz Javier Rojo / El Correo, 2010-01-09
Alberdania argitaletxeak “irudi eleberria” hitzak jarri ditu Hedoi Etxarteren eta Alain M. Urrutiaren elkarlanetik datorkigun Ihes ederra izenburuko liburuaren azalean, irakurleak bertan aurkituko duena definitzeko. Komikiaren aldaera jasoa, alegia, liburuak duen anbizioa kontuan hartuz gero. Liburu hau irakurtzean ezinbestean etorri zait T.S. Elioten aipu bat burura. Halaxe esaten zuen poeta amerikarrak Lau quartetto izenburuko liburuan, G. Arestiren itzulpenean eta beronen ortografia berezian: “Guertha ahal içan cena abstractione bat da, / Bakarric speculationezco mundu batetan / Possibilitate perpetual baten ancean dirauena. / Guertha ahal içan cenac eta guerthatu cenac / Bethi presente dagoen fin batetara desarratzen dute”. Izan ere, liburu honetan oraingo Euskal Herria aurkezten digute, baina aldaketa txiki batekin, gertatu ez zen aukera bat errealitatean gertatu izan balitz Euskal Herria nola egongo zen agertzen baitzaigu bertan. Eta historian egindako aldaketa horrek Joseph-Dominique Garatek aurrera atera nahi izan zuen asmoa gogorarazten du, zeren, liburuan planteatzen den egoeran, Euskal Herria Frantziako Erresumaren herrialde satelitea baita, XIX. mendearen hasieran, Frantziaren eta Espainiaren arteko gerran, frantsesak irabazle suertatu ondoren. Balizko egoera horretan aurkezten zaigun munduak ez du funtsezko aldaketarik oraingo munduarekin, gatazkak eta tentsioak, beste protagonista batzuekin bada ere, antzera agertzen baitzaizkigu. Liburuak egoera hori aurkezten du, eta horretarako Olga Perls eta Joanes Apaolazak osatzen duten bikotearen ikuspuntutik eskaintzen da azalpena. Apaolaza kazetari argazkilaria izanik, lehenengo eskutik jasotzen du mundu horretan gertatzen denari buruzko informazioa.
Edonola ere, liburuak ez du estruktura narratibo oso markaturik, neurri handi batean argumentua falta zaio-eta. Collagearen itxura du bertan eskaintzen denak, eta komikietako irudiekin batera, poemak, diskurtso zatiak, orrialde barreneko itxura duten azalpenak agertzen dira (ezinbestekoak mundu horretan gertatu diren aldaketetan ez galtzeko), aldez edo moldez inpresionismoarekin erlaziona dezakegun teknika baten bidez.
Liburuan ezinezko aukera batez ari bada ere, gaurko Euskal Herria du konparazio puntua. Eta ondorioa horrela labur liteke: Kontuz zer desiratzen den, zeren egia bihur baitaiteke, eta horrela zigortu ohi dituzte jainkoek gizakiak.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo