kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Ihes ederra / Hedoi Etxarte / Alain M. Urrutia / Alberdania, 2009

Historia aldatuz Javier Rojo / El Correo, 2010-01-09

Alberdania argitaletxeak “irudi eleberria” hitzak jarri ditu Hedoi Etxarteren eta Alain M. Urrutiaren elkarlanetik datorkigun Ihes ederra izenburuko liburuaren azalean, irakurleak bertan aurkituko duena definitzeko. Komikiaren aldaera jasoa, alegia, liburuak duen anbizioa kontuan hartuz gero. Liburu hau irakurtzean ezinbestean etorri zait T.S. Elioten aipu bat burura. Halaxe esaten zuen poeta amerikarrak Lau quartetto izenburuko liburuan, G. Arestiren itzulpenean eta beronen ortografia berezian: “Guertha ahal içan cena abstractione bat da, / Bakarric speculationezco mundu batetan / Possibilitate perpetual baten ancean dirauena. / Guertha ahal içan cenac eta guerthatu cenac / Bethi presente dagoen fin batetara desarratzen dute”. Izan ere, liburu honetan oraingo Euskal Herria aurkezten digute, baina aldaketa txiki batekin, gertatu ez zen aukera bat errealitatean gertatu izan balitz Euskal Herria nola egongo zen agertzen baitzaigu bertan. Eta historian egindako aldaketa horrek Joseph-Dominique Garatek aurrera atera nahi izan zuen asmoa gogorarazten du, zeren, liburuan planteatzen den egoeran, Euskal Herria Frantziako Erresumaren herrialde satelitea baita, XIX. mendearen hasieran, Frantziaren eta Espainiaren arteko gerran, frantsesak irabazle suertatu ondoren. Balizko egoera horretan aurkezten zaigun munduak ez du funtsezko aldaketarik oraingo munduarekin, gatazkak eta tentsioak, beste protagonista batzuekin bada ere, antzera agertzen baitzaizkigu. Liburuak egoera hori aurkezten du, eta horretarako Olga Perls eta Joanes Apaolazak osatzen duten bikotearen ikuspuntutik eskaintzen da azalpena. Apaolaza kazetari argazkilaria izanik, lehenengo eskutik jasotzen du mundu horretan gertatzen denari buruzko informazioa.

Edonola ere, liburuak ez du estruktura narratibo oso markaturik, neurri handi batean argumentua falta zaio-eta. Collagearen itxura du bertan eskaintzen denak, eta komikietako irudiekin batera, poemak, diskurtso zatiak, orrialde barreneko itxura duten azalpenak agertzen dira (ezinbestekoak mundu horretan gertatu diren aldaketetan ez galtzeko), aldez edo moldez inpresionismoarekin erlaziona dezakegun teknika baten bidez.

Liburuan ezinezko aukera batez ari bada ere, gaurko Euskal Herria du konparazio puntua. Eta ondorioa horrela labur liteke: Kontuz zer desiratzen den, zeren egia bihur baitaiteke, eta horrela zigortu ohi dituzte jainkoek gizakiak.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak