kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Ispiluaren kalteak / Edorta Jimenez / Elkar, 2008

Ispiluaren kalteak Jon Martin / Beterriko Liburua, 2009-03

Eguneroko ariketa da ispiluaren aurrean jartzea. Pasadako errutina. Tartetxo bat azalari begira. Ispiluaren kalteak (Elkar, 2008) liburuan, ordea, Edorta Jimenez (1953) ispiluaren bestaldetik beha duen horri begietara begira jartzen zaio.

Inuzenteak dira ispiluak, parean jartzen zaiena islatu besterik ez dute egiten. Idazle honen ipuinek, aldiz, gutxi dute inuzentetik. Mundakarrak espresuki aukeratuak ditu ispiluak: distorsio xumeak dituzten ispilu inperfektuak. Protagonisten izaeraren zati zehatzak handituko dituzten ispilu zatiak. Eta zer islatuko duten ere mimo pozoituz aukeratu du. Min ematen duten kokaguneak aukeratu ditu, gaur egungo egoera errealak, eta ispiluaren aurrean jartzera derrigortu ditu. Ispiluek dagoena erakutsi besterik ezin dute egin, beste alde batera begiratzeko tentazioa sentituko badute ere.

Jorratzen dituen gaien gordinak engainatu dezake irakurlea hasi aurretik; baina kontaketa ez da batere bortitza. Idazlea edertasunaren bilaketan abila dela igartzen zaio. Minaren eta malenkoniaren edertasuna zer den dakien pertsona dela frogatzen du ipuinetan eta irakurlea zaletasun horretaz kutsatzen saiatzen da. Hitz goxoz eta narrazio landuz gidatzen du Jimenezek irakurlea orrietan barrena, ispilu zatiekin ziztada anestesiatuak emanaz. Erizainak istripu bat izan eta aurpegia desitxuratuta daukanari ispilua eman aurreko hitzak bezain neurtuak dira liburu honen egilearen hitzak. Baina gero… Ispiluaren kalteak.

Zenbait ipuin irakurlearen gogoan tatuaturik geratuko dira, lehenengo ipuineko bi tximeletak bezala. Azkar kontsumitu, baina motel kontsumitzen diren ipuinak dira; iraunkorrak, orbainak bezala. Zauri bat da ipuin bakoitza, zauri garbi bat, min gutxi erasaten duena jasotakoan, baina gero gaiztotu litekeena.

Literaturaren bidez besteen orbainak ikusi ostean, ispiluaren aurrean jarri eta gureei begiratzeko gonbitea da liburu hau. Tartetxo bat mamiari begira.

“Anestesia orokorraren baitatik alde honetara etortzean sabelaldeko zauria aztertzeari ekin dio emakumeak. Astiro. Ebatondoa itzela da. Hortik atera diote umontzia. Ziklo baten itxiera dela otu zaio (…)”. Askok egungo gaiei buruzko liburu bat besterik ez dela pentsatuko du, baina irakurle sentiberak inozentzia zati bat estirpatu diotela sentituko du. Guk behintzat bai.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak