« Nitasunetik kontzientziaren eraikuntzara | Etsipena »
Ez obeditu inori / Mikel Peruarena / Susa, 2009
Ez obeditu inori Gari Berasaluze / Beterriko Liburua, 2009-10
Zorionez, zaila da aurten euskaraz liburu bat argitaratu duten idazleen artean bat hautatzea. Bada aukerarik. Beste batzuen artean, ezusteko atseginak izan dira niretzat Uxue Alberdiren Aulki-jokoa (Elkar, 2009), Mikel Peruarenaren Ez obeditu inori (Susa, 2009) eta Irati Jimenezen Nora ez dakizun hori (Elkar, 2009). Biribilak iruditu zaizkit hiru lanak, bakoitza nabarmendu beharreko kontu ezberdinekin eta berezitasunekin.
Bizitza, ordea, erabakiak hartu beharra omen da, Anarik abesten duen moduan. Hautatu beharra. Horregatik, Uxue Alberdirena beste nonbait hizpide izan nuenez, eta Irati Jimenezena atal honetan bertan proposatu zuenez Irati Elorrietak aldizkari honen aurreko zenbakian, Mikel Peruarenaren Ez obeditu inori ederrari helduko diot.
Harribitxia iruditu zait idazle eta kazetari ereñotzuarraren lehen nobela. Ausardiaz heldu dio erronkari, eta hutsik egin gabe, ederki asmatu du irakurlea lanaren estiloagatik, egituragatik eta istorioagatik kateatzen. Kubako gerran maingu geratutako eta inori obeditzen ez dion Sotero Mujika bertsolariaren ahotik kontatzen zaizkigu gertaerak. Soterok, tipografo lanetan aritzen den poeta okzitaniarra eta estudiante bizargabe bat ditu lagun, eta haiekin biltzen da taberna zuloko solasaldietara, XIX. mendearen amaierako eta XX. mendearen hastapeneko Donostialdean.
Angiolillo anarkistaren itzala hedatzen da protagonisten asmoetara, narrazioa hark Canovas del Castillo hil ondorengo urteetan kokatuz. Suari bizirik eutsi behar zaio, boterearen aurka ekin behar da, eta bide horretan puzzle berezia osatzen dute poeta okzitaniarraren ikasgaiek eta bertsolariaren herri literaturak.
Istorioaren hariak baino gehiago, ordea, istorioa kontatzeko moduak harrituko du irakurlea ia hasieratik. Idazleak egindako dokumentazio lana ez da nolanahikoa, ederki girotu du nobela duela ehun bat urteko Donostialdean, baina batez ere erabili duen estiloak harrapatu eta liluratu nau ni behintzat. Zenbait pasarte behin eta berriro agertzen dira orrialdeetan barrena, narratzailea horiekin jolasean ariko balitz bezala, irakurlea harrituz hasieran, eta ariketa literarioaren konplize bihurtuz ohartzerako.
Estilo ederraz gain, kasualitatetik ezer ez duten izenez eta keinu literarioz beteta dago nobela. Ez dugu ezer asmatuko, beste norbaitek beste nonbait idatzi baitu dagoeneko poeta okzitaniarraren izena Èmile 1885ean Germinal idatzi zuen Èmile Zolari zor zaiola. Germinal aipatuta, gainera, Koldo Izagirreren Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri (Susa, 1998) handia ezin bestean gogora datorkigu, gaiagatik, giroagatik eta, batez ere, kontatzeko moduagatik, nobela haren ahaide duina baita Ez obeditu inori.
Angiolillo dute eredu protagonistek, eta haren bidea egin nahi dute. Pareko zerbait iruditu zait nobela hau: maisuaren bideari heldu nahi izan dio ikasleak, eta ez du hutsik gabe.
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Ibon Egaña
Amok
Stefan Zweig
Paloma Rodriguez-Miñambres
Hetero
Uxue Alberdi
Mikel Asurmendi
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Anjel Lertxundi
Detaile xume bat
Adania Xibli
Amaia Alvarez Uria
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Paloma Rodriguez-Miñambres
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Mikel Asurmendi
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Jon Jimenez
Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski
Asier Urkiza
Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë
Aritz Galarraga