kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Jantzi beltz bi / Josu Penades / Alberdania, 2009

Ama eta alaba Javier Rojo / El Correo, 2009-09-05

Emakume bat hilzorian dago, sendabiderik ez duen gaixotasunak jota. Sendagileek hilabete gutxirako bizitza duela esan diote. Egoera horretan, eta bizitzaren atea ixteko, zenbait eginbehar burutu behar dituela erabaki du emakumeak, bizitzan solte geratu zaizkion hariak nolabait bukaeran lotuta utzi nahi baititu. Hauxe da Josu Penadesen eskutik datorkigun Jantzi beltz bi izenburuko nobelaren abiapuntua. Ameriketako Estatu Batuetako komedia izango balitz liburua, emakumeari gauza xelebreak egitea bururatuko litzaioke (ez dakit ba, parapentea egitea edo Tibetera joatea edo horrelako zerbait). Hemen kontatzen den istorioa, ordea, drama da, drama bikoitza gainera. Emakumeari egitea bururatu zaion gauzen artean bere alabari testu luze bat idaztea dago, harekiko zorretan sentitzen baita. Izan ere, hogei urte baino gehiago dira alabak etxetik alde egin duela, droga munduan sartuta, eta salbuespen txiki batzuk alde batera utzita, amak ez du alabaren berri handirik izan denbora horretan. Gaixotasuna baldin bada lehenago drama, alaba horrela galtzea da bigarrena. Alabarentzat prestatzen duen idazki horrek osatzen du nobelaren testua. Testu horretan zehar amak alabari bere bizitza kontatzen dio, jakin gabe alabak inoiz testu hori irakurtzeko aukera izango duen ala ez. Baina testuan agertzen diren xehetasun batzuk kontuan hartuta (amaren eta alabaren ikuspuntutik jakintzat eman beharko ziren zenbait xehetasun oso zehatz agertzen dira azalduta; emakumeak ikasketarik ez duen arren erretorikoegia da testua), fikzio hori nekez mantentzen dela iruditzen zait.

Alabak hamazortzi urte zituelarik alde egin zuen etxetik eta horren ondoren, gutxitan egin dute topo berriro amak eta alabak. Beraz ia ez dute elkarren berri. Amak enkontru hauek kontatzen ditu, familian gertatzen diren gauzak; gaixotasunak bere lana egiten duen bitartean burutu nahi dituenak azaltzen zaizkigu, beti ere bere gaixotasunarengatik gehiegi arranguratu gabe, estoizismo handiarekin.

Baina ni naizen irakurle honen ikuspuntutik begiratuta, garrantzitsuena ematen duena ia aipatu gabe geratu da: ez du azaltzen zer gertatu zen ama-alaben artean honek etxetik alde egitea erabaki baino lehen. Zantzuren bat, iradokizunen bat azaltzen zaigu testuan, baina gaiaren muinean sartu gabe. Izan ere, azaltzen ez zaigun horretan dago dramaren abiapuntua, eta irakurle honi arazoa ezerezetik sortu den inpresioa utzi dio liburuak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak