kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Gertakarien urtzea / Luis Garde / Alberdania, 2008

Denboraren igarotzeaz Javier Rojo / El Correo, 2009-05-09

Luis Gardek idatzi duen poema liburu honetan, Gertakarien urtzean, badago behin baino gehiagotan errepikatzen den eszena moduko irudi bat: poeta (edota poetaren maskara izan daitekeen subjektu poetikoa) ispilu aurrean paratzen da eta orduan ispilutik bueltatzen zaion aurpegiaren begiradan berea ez baina bere aitaren begirada aurkitzen du. Tupustean, poetak denbora iragan dela ikusten du. Bat-batean bere aita izan zen horrengandik hurbilago sentitzen da, bera izan zen gazte harengandik baino. Denboraren igarotzeaz hitz egiten zaigu liburu honetan, baina denboraren igarotzeak berez bestelako gauzak ere inplikatzen dituelarik, gaia zabalduz doa poemaz poema. Besteak beste, oroimenaren kontzientziaz ere hitz egiten zaigu. Poetak aspaldiko gertakariak gogoratzen ditu, eta berriro gertakari horiek bizi nahi dituenean, adibidez, aspaldian irakurritako liburu bat berriro irakurtzen duenean, konturatzen da gertakari horiek orain ez direla gogoratzen zituen bezalakoak. Subjektua aldatzean, subjektuaren aurrean jartzen zaion objektua ere desberdina da. Poetak badaki orduko gaztea eta oraingo heldua pertsona bera direla, baina bera izan arren beste bat ere bada, aldaketak objektuetan ikusteko joera badu ere. Horrexegatik da hain deigarria ispiluaren irudi hura, bere burua objektutzat jartzerakoan, urte hauetan aldatu dena bera izan dela ikusten baitu. Eta bera aldatzean, bere aitaren irudia sortzen zaio, denbora amaierarik gabeko gurpila izango balitz bezala, beti toki berberera bueltatzen, beti gauza berberak egiten.

Luis Garderen poemak narratiboak dira. Eguneroko bizitzan ohikoak diren gertakariak kontatzen zaizkigu, eta arazo handirik gabe esperientzia-poesiarekin lotu daiteke idazlan hau. Edonola ere, gaiak egunerokotasunetik hartzen dituen poesia izan arren, gertakari arrunt hauek (bizarra egitea, irakurtzea, kafetegi batean kafea hartzea) indar biziz aurkezten zaizkio irakurleari, eta gertakarien izaera mugatua gainditzen da, egunerokotasuna transzenditzeko ahalmena baitu liburu honetan kontatzen denak.

Literatura, eta bereziki poesia, askotan pose faltsuz beterik agertzen zaigularik, eskergarria da honelako poesia irakurtzea, benetakoaren indarra daukana. Esperientzia-poesia da, baina euskal hitz honen esanahiekin jolastuz esan daiteke, batez ere, eskarmentu-poesia dela irakurleak liburu eder honetan aurki dezakeena.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak