« Ero | Alegoria abstraktua »
T (Tragediaren poza) / Juanjo Olasagarre / Alberdania, 2008
Egin dezagun tragedia bat Aritz Galarraga / 2008-12-05
Juanjo Olasagarreri irakurriak genizkion aurretik: aurreko nobela, Ezinezko maletak, hainbat poema (Gaupasak, Bizi puskak eta Puskak biziz bildumetakoak), baita egin dituen itzulpenak ere (Auden eta Larkin). Eta, horrexegatik, irrika biziz espero genuen haren bigarren eleberria, T (Tragediaren poza) izenez kaleratu berri dena. Gauzak aurreratzen ari naiz, baina, esango dut, gehixeago espero nuela nobela berritik, ez nauela bete-betean harrapatu. Hasteko, esan beharra dago, ezer gutxi duela ikusteko bigarren lan honek lehenengo harekin, ezpada, adibidez, pertsonaien muturreko karakterizazioan, eleberri berrian pertsonaien karikaturizaziora iristen dena. Lekunberri fikziozkoak, apalxeago bada ere, erreferentzia izaten jarraitzen du hemen, Donostia, Gasteiz eta Hendaiarekin batera. Eta zorioneko euskal gatazkak ere (orain artean gutxiegi, orain dagoeneko gehiegi?) badu bere tartea eleberrian azaltzen diren gaien artean. Hori esanda ez dugu liburu hau beste harekin konparatuta juzkatuko, bere baitako meritu eta demerituengatik baizik.
Izenburuko “t” hizkiak gauza bat baino gehiago iragar dezake, nobela irakurtzen hasi bezain pronto igarriko diogunez. Terese pertsonaia nagusiaren iniziala izan daiteke, esaterako: tragediaren inguruko ikastaro bat hartzen hasiko da bera, unibertsitatean, Barrutia deituriko morroia duela irakasle. Hara haren auto-aurkezpena: “Gasteizko Unibertsitateko irakaslea, ETAren terrorismoak mehatxatua, tragedian, euskal tragedian bereziki aditua, Ermuko Foroko kidea, Savaterren eta Juaristiren laguna, Atxagaren mesprezatzailea, Koldo Izagirreren etsaia”. Eta jarraian aurkeztuko du, lehor, protagonista: “neska eder hau, Terese Lasa, ikasle bat”. Aita hiltzear du, minbiziak jota. Amarekin harreman tirabiratsua. Ez hobea Ibon mutil-lagunarekin ere. Eta Barrutia hartuko du begiko. Horiez gain, bada gertakari ilun bat Barrutia eta Tereseren aita lotzen dituena. Eleberriaren azken aldera, “Terese egin dezagun tragedia bat” eskatzen dio Barrutiak. Eta horixe bera da Olasagarrek egin duena pertsonaia eta hari horiekin guztiekin, tragedia garaikide bat.
Liburuaren agerpenaren karietara, prentsako berrietan irakurri nuen Olasagarreri, doktoretza ikasketak amaitzear zegoela, Bernardo Atxagaren Gizona bere bakardadean liburua aztertzea tokatu zitzaiola. Horren inguruko tesi bat egiten hasi zela, baina amaitu aurretik bertan behera utzi zuela. Eta hori pasa zait niri T eleberria irakurtzen ari nintzen bitartean, une batzuetan, tesi bat irakurtzen ariko banintz bezala sentitu naizela. Liburuaren lehen partean batez ere, Barrutiaren klaseko azalpenak eta Tereseren apunteak tarteko, tragediari buruzko kontzeptu teoriko eta abarrek pisu handiegia hartzen baitute, irakurketa astun xamarra eginez. Kontakizunari erritmo narratibo handiagoa falta zaiola iruditu zait, liburuaren bigarren partean gehiago lortzen duena. Eta gero, eszenak, nola esan, urrutiegi eramanak daude, irensten gaitzak: arropa denda bateko aldagelan, Barrutiak, jantzi ezberdinak jantzarazten dizkion bitartean, Tereseri tragedien laburpena egiten dionean, adibidez, edota Teresek, Barrutiak eta Kaskamotzak, irakaslearen bizkartzainak, itsas ertzean duten eszena, Barrutia itsasoari galdezka hasten zaionean. Horiengatik diot gehixeago espero nuela Olasagarreren nobela berri honetatik.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez