kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Jainkoa harrapatzeko tranpa / Jon Gerediaga / Pamiela, 2007

Bizitzaren kanta Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2008-02-08

Izenburua bera izan daiteke tronpagarri. Poesiaren trikimailuak ezagun ez dituenak pentsa dezake liburu hau teologia-tratatua izan daitekeela, ontsa hiltzeko bidea bezain erakargarria. Poesiaren berririk ez duenak, munduaren gehiengoa, gutxi gorabehera, ehizarako esku-liburua dela sinets dezake, Jainkoa harrapatu, sarean sartu eta gordetzeko. Rilkek zioenez, Jainkoa aldameneko gelan zegoen ezkutatuta. Baina ez zitzaion aski atea jo edo bera irekitzea Jainkoa azal zedin. Rilkek ez zuen ulertu edo ez zuen ulertu nahi, beste kontua da, gizakiak ikasi behar duela Jainkorik ez balego bezala bizitzen. Jainkoa ez dela esatea ausarkeria iruditzen zait, jakin beharko baikenuke horretarako Jainkoa zer den. Ez dakigunez, hobe gure ezjakintasunaren baitan bizi. Jainkoaren izatearen froga da, izan ere, ez dakigula noiz eta non hilko garen. Hala zioen Brodskyk. Ez dakit, Jainkoa gizakiak harrapatzeko tranpa izan da, bada, edo izan daiteke hemendik aurrera.

Nik bizitzaren aldeko aldarri xumea aditu dut liburuan. Lehen poematik hasita: “Beste kantu bat Auschwitz dela ere”. Adornoren hitzak ekartzen ditu gogora: zertarako poesia Auschwitz eta gero? Metafora bilakatu zaigun tokia da eta irudimenaren kateari jarraiturik, gure mundu, gure bizitoki hau Auschwitz txiki askoz osaturik dagoela esan daiteke. “Ez nazatela bila borreroen azokan”, dio poetak, eta egiaren usaina dario esandakoari. Bide luzea da bizitza, baina bera da opari eta eskaintza.

Hiru zatitan dago liburua banatuta, eta hiru zatiek zirkulua dute osatzen. Egiturak berak adierazten du denboraren nondik norakoa. Ez da lineala, kristau erlijioek marraztu duten denboraren lerro-aldia bezala. Beste zerbait, naturaren araberakoa da: jaio eta hil, berriro jaio eta berriro hil. Betiereko itzulia edo itzuli nahi ez duen joan betierekoa. Ez da harritzekoa, beraz, greziar klasikoen mitoetara jotzea, haiengandik jasotako irudimena, Sisiforen harria bailitzan, astintzea. Orfeo, Euridice, Akteon (Oteizaren beste izena) goraipatzen dira, oroimenaren lanbroetatik gaurko festara ekarriz. Mitoek, ordea, errealitatea dute ezkutatzen eta ihesbidea eskaintzen bere garaiak, bizitzaren zirrikituetatik, ihes egiten dionari.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak