kritiken hemeroteka

8.487 kritika

« | »

Gauerdiko ele galduak / J.A. Irigaray / Elkar, 1986

Gauerdiko ele galduak Tomax Goitisolo / Susa, 1987-04

Irigarayek azken urteotan egindako ipuin eta kondairen bilduma bat dugu honoko liburu hau. Atal berberean agertzen bazaizkigu ere, ez dira gai edo mami batetan ixten, ez eta kontatzeko era edo estilo batetan ere. Gai klasikoetatik (Anbotoko Mayi, Ameriketara joandako euskalduna, ezkonduen zorigaitza) gaurkotasun bizia duten gaietara garamatza, ipuin batzutan surrealista izanik ere.

Gordintasuna eta surrealismoa, “nahasturaren zorabioan” deritzon ipuinean elkar loturik daude; fetu batek amaren sabeletik kanpoko tirabirak edota aita-amaren arteko istiluak dakuski, ikusi baino gehiago sentitu, zeren eta amaren sabeletik sentitzea bakarrik dagokio. Egoeraren aurrean, oinazeak eraginda, ito egiten du bere burua, amarekin eta munduarekin lotzen dion zilbor hesteaz. Edukiari dagokionez, tirabirak sortzen ditu irakurtzeko orduan, alde batetik ipuina eta bestetik errealitatea, hau da, errealitatean fetuak sentitzeko duen ezintasuna, gaiak agertzen duen tratamendu ideologikoa.

Gai bakoitzak tratamendu berezia jasanez gero, hizkuntz aldetik horrelaxe jolastu du Irigaray-k. Lehendabiziko ipuinean, Mayik Euskal Herritik egiten duen bidaian, lekuko euskara hikaz erabiltzen du. Gai klasikoa denez, forma aldetik hizkuntz “zaharrago” bat erabiltzen du sarritan, hitzak ulertzeko hiztegiaren beharra izaki. Mayiren ahotan, euskara batua hizkuntz huts bat besterik ez da izango, euskararen mamia galdu duen hizkuntz adulteratu bat; Aintzinako euskaldun baten ikuspegitik Euskal Herria ikusiz, Hegoaldeko tximiniak eta euskaldunen amore emateak sortu behar duen ondorio logikoa.

Kontu handiz ibili beharra dago irakurtzerakoan, h, z, eta direlakoak Irigaray-k nahi izan duen eran erabili dituelako.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak