susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Xabier Gereñoren puskatu ezinak | Literaturaren heriotzea »

Txipiroiren bat edo beste / Rafa Egiguren / Ustela, 1981

Txipiroiren bat edo beste Karlos Santisteban / Anaitasuna, 1982-02

Pixkanaka-pixkanaka liburuxka berriak irtenez doaz Ustela Saila delakoan, dagoeneko 17. alea eskuratu zaigularik oraingo honetan. Beronen izenpurua: Txipiroiren bat edo beste eta egilea Rafael Egiguren. Aurreko gehienetan bezalaxe, poesia agertzen da liburuxkan eta marrazki txiki edderrez hornitua, begien atsegingarri. Irakurri dudanean, nahiko xarmanturik geratu naiz, poesion irudizko munduxkak eta graziak hartaraturik, eta izan dudan pena bakarra hain laburrak izatea izan da, hots, horrexen fite irakurraldia, burukreazioaldia, bukatzea.

Benetan buru-irudimem haundiz saiatu zaigu Rafa bere solasa, bere joko poetikoa gureganatuz. Lehengo pesian txalapartari hasten zaigu bere poesiazko txalaparta eder, malgukor, soinu anitzetakoan barneraziz:

“arnas hedatu batean
hire bihotzak emaro txalaparta joka”

ondoren guztiz bere baitaratzeko. Poesiok apalak dira, zintiak (berak ere gizontasunaren negar zintia diosku); mundua bera bezain apalxeak, ostera, eguneroko gauzokin, mundu nahasi honetan garentxoa
rekin eta daukaguntxoarekin arras bestelako irudizko mundu bat sorterazten digu. Gauzak lurtzen dira, lurra gauzatzen; ideiak baratzean lantzen ditu, landareak ideiazko buru batetan erein, irudi ezin politagoak lortuz:

“Memoriaren liburutegi espiraletan”
“Itsas estankatuenaren erdiko uharte naufragoan bakar”
“Udazken lehorreko behi gorrian,
sagardoz puztutako betizu hordia”

Batzutan ironiazko zipristinez ere bai:

“Hegazti berritsuak munduari:
(Este Sagrado Corazón de Jesus esta riquísimo)”

Zinetantxe Rafak ongiro jakin izan du errealitatea eta irudia elkartrukatzen, alderatzen, topatzen, gauzatzen, batetan batzeraino.
Klandestinitatearen txipiroi guztien okaso nostalgikoa opaka ari zaigu eta txipiroi galantak eskaini dizkigu, ez beltzixkak, ez, izarniatsuak, distiratsuak. Ea hurrengo batez ere, arrainketan datorkigun. Hala biz, euskara txiroaren edergarri, denon tripen goxagarri!