« Tristuraren hitzak | Irakurlearen bideak »

Elgeta / Joxean Agirre / Kutxa Fundazioa, 1996

Moderno baten begirada malenkoniatsua Xabier Mendiguren Elizegi / Argia, 1997-03-30

Nola begiratzen diegu guk, gaur, garai bateko trikitilari eta erromerietako argazkiei? Malenkoniazko ukitu batez, ezinbestez, modernotu nahian genbiltzanean zaharkitua eta orain, berriz, euskal kitsch moduko bat iruditzen baitzaigu, sepia koloreko edertasun batez jantzia.

Jarrera hori erakusten du Joxean Agirrek “Elgeta” nobelan. 1995eko Irun Hiria sarietatik eleberriari zegokiona irabazi zuen lan honekin, eta urte osoa itxaron behar izan du argia ikusteko, errata ugariz betetako edizio batean gainera, dena dela, argitalpen instituzional hauetaz esan heharreko guztia esanda dago aurretik ere, ez dugu insistituko beraz, eta bai saiatuko liburu hau erdi-klandestinitate horretatik ateratzen. Ondo merezi du eta.

Jazinto Rivas “Elgeta”, euskal trikiti klasikoaren aita hartu du Agirrek gaitzat. Modu berezian hartu ere, honek ez baitu ohizko biografien antzik ere. Arlote bihurturiko soinujole zaharraren pasadizo txiki batzuk eta dekadentziako garaia kontatzen dira baina esan liteke aitzakia bat dela hori dena, Agirreren arte narratiboa garatzeko.

Zertan datza Joxean Agirreren lana azpimarragarri egiten duen arte hori? Istorio txikiak asmatu eta kateatzeko abildadea, giroak sortzeko dohaina, esaldi distiratsuak biribiltzeko gaitasuna. Genero beltza eta erotikoa erabili ditu istorio txiki horietan autoreak, beti ere sujerentzi ahalmen handiaz. Eta narratzailea argazkilari izateak ere aukera ezin hohea ematen dio irudi guztiz indartsu eta plastikoak burutzeko orduan, zaharra eta berria nahastuz, kalea eta mendia, omenduekiko errespetua eta sortzailearen lotsagabekeria.