kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Metamorfosiak / Ovidio / Erein, 2001

Kulturaren oinarri Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-09-29

Ovidioren bizitza zoragarria izan zen alde guztietatik. Erroman gortesau, eta Enperadorearen adiskide izatetik, erbesteratua izatera iritsi zen, turkiarrek Kara Dekitz (Itsaso Beltza) eta greziarrak Ponto Euxino (itsas abegikorra), deitzen zuten tokian, Danubio/Donauren eragina amaitzen den tokian, orduko zibilizazioaren mugetan. Garbi dago turkiarrek eta greziarrek ez zutela itsaso bera ikusten. Ovidioren Tristia erbesteratu baten negar-kanta da, Europako literaturan geroxeago imitatua izango dena (imitatzaileak gara azken finean), izan ere ponto euxino asko ezagutu ditugu ordudanik. Liburuko doinua, noski, tristea da, etengabeko lantua, etengabeko purrustada. Baina Ovidio ez zen poeta tristea izan beti, bere bizitzako udazkenean baizik ez. Lehenago, gazte eta famatua zenean, bizitza edan zuen, laranja zukua edaten den bezala, poliki baina tanta bakoitza dastatuz. Izugarrizko arrakasta izan zuen Ars Amandi liburuarekin, non maitasuna lortzeko trikimailuak ez ezik, maitasunaz gozatzeko aholkuak ere ematen baitzituen. Oso aipatua izan zen Erdi Aroaz geroztik; oso aipatua eta oso zigortua, dena esan behar bada. Baina liburu hori sexu-bide gisa hartua izan hada, Metaformosiak izeneko liburuak garrantzia handiago izan du Europako kulturan. Irakurri besterik ez Quevedoren lanak edo-eta Montaignerenak, horretaz konturatzeko.

Literatura bakoitzaren sorreran mitoak daude; hasieran ahoz aho, erdi ezkutuan zabaltzen dira, zentzu erlijiosoa baitute. Gero ahoz ahozko hura idatzi egiten da eta hor dago lurra, gero literaturaren etxea eraikitzeko. Alde horretatik begiraturik, Ovidioren hau, Juan kruz Igerabidek moldatu duena, zoragarria da, gure kulturaren oinarriak erakusten baitizkigu.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak