kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Metamorfosiak / Ovidio / Erein, 2001

Kulturaren oinarri Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-09-29

Ovidioren bizitza zoragarria izan zen alde guztietatik. Erroman gortesau, eta Enperadorearen adiskide izatetik, erbesteratua izatera iritsi zen, turkiarrek Kara Dekitz (Itsaso Beltza) eta greziarrak Ponto Euxino (itsas abegikorra), deitzen zuten tokian, Danubio/Donauren eragina amaitzen den tokian, orduko zibilizazioaren mugetan. Garbi dago turkiarrek eta greziarrek ez zutela itsaso bera ikusten. Ovidioren Tristia erbesteratu baten negar-kanta da, Europako literaturan geroxeago imitatua izango dena (imitatzaileak gara azken finean), izan ere ponto euxino asko ezagutu ditugu ordudanik. Liburuko doinua, noski, tristea da, etengabeko lantua, etengabeko purrustada. Baina Ovidio ez zen poeta tristea izan beti, bere bizitzako udazkenean baizik ez. Lehenago, gazte eta famatua zenean, bizitza edan zuen, laranja zukua edaten den bezala, poliki baina tanta bakoitza dastatuz. Izugarrizko arrakasta izan zuen Ars Amandi liburuarekin, non maitasuna lortzeko trikimailuak ez ezik, maitasunaz gozatzeko aholkuak ere ematen baitzituen. Oso aipatua izan zen Erdi Aroaz geroztik; oso aipatua eta oso zigortua, dena esan behar bada. Baina liburu hori sexu-bide gisa hartua izan hada, Metaformosiak izeneko liburuak garrantzia handiago izan du Europako kulturan. Irakurri besterik ez Quevedoren lanak edo-eta Montaignerenak, horretaz konturatzeko.

Literatura bakoitzaren sorreran mitoak daude; hasieran ahoz aho, erdi ezkutuan zabaltzen dira, zentzu erlijiosoa baitute. Gero ahoz ahozko hura idatzi egiten da eta hor dago lurra, gero literaturaren etxea eraikitzeko. Alde horretatik begiraturik, Ovidioren hau, Juan kruz Igerabidek moldatu duena, zoragarria da, gure kulturaren oinarriak erakusten baitizkigu.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak