« Itzaleko errainua | Mugarrien garraioan »
Eltzaorra / Salbador Zapirain "Ataño" / Auspoa, 1985
Ataño ipui zaharrekin bueltaka Iñaki Camino / Argia, 1986-02-09
Herri-kontaerak egun duen idazlerik behinena ageri zaigu Ataño, txarraka-txarraka, bere emana ugaltzen ari dena. Orain artean, biografiaren eta herri tradiziotik ateratako narrazio asmatuaren arrastoan aise zebilenak, asmamenezko beste saioa egin du “Eltzaorra” izeneko honekin. Eltzaorra, askok ez bait duzue jakingo, egundoko zarata ateratzen duen eltzezarra da, zanbonba esango genukeena edo.
Neurri batean, “Txori” izeneko liburuarekin antza handia du gai batzuren aldetik (kontrabandoa esate batera), pertsonaien erabileraren aldetik eta moralaren aldetik. Hizkuntzaren arloan, iduri luke Atañok orain arte hartutako jokabideari oraindik ere estuago heldu nahi diola. Aurretik idatziak zeuzkan liburuetan ageri zen hizkuntz-jatortasuna, freskura, bizitasuna eta zuzentasuna areagotu egin dira honetan. Hainbesteko garrantzia hizkuntzak, kasuren batzutan, narrazioaren hariari nagusitu egiten zaiola. Guzti hau, Atañoren narraziogintzan euskarak duen inportantziagatik besterik ez diot.
Atañoren saio hau bera gaztetxo zela aditutako hiru ipuien loturaren bidez egina da. Aurreneko ipuia, herriz herri burruka-apustuak egiten aritzen den Dardar izeneko baten ibilerak ditugu. Euskal Herrian bere sasoia erakutsi ta geto, Aragoira doa azkonarroak baino zorrotzagoko azkazalak dauzkan batekin neurtzera. Giro guzti honetan bada gizandi luze segaila, dena ondotik segitzen duena, burrukalari amorratua, baina indarrak eskasean dauzkana. Bigarren ipuiarekiko lotura gizandi honek egiten du zilegi, bigarrenean bera izango baita Dardar izeneko burrukalari zintzoarekin batera protagonista nagusi. Bigarren ipui hau, fantesiaz betea da, herriaren ahotan hain maiz entzuten diren sorginkerizko horietakoa. Mendian gora beldurgarrizko hots gaiztoak aditzen dira gau ta egun. Animaliak haizatu, pare bat neskatx gazte hil ikaraz eta halakoak. Kontua da, bigarren honek duen ikara eta sorginkeria giroa ez dela ongi, ene ustetan, aurreneko ipuiarekin lotzen, eta irrealtasun apurra sumatzen dela kontakizunaren osotasunean. Bigarren herri-tradizioko ipui hori beldurra sortzekoa da, eta ez dira aurrenekoa eta bigarrena ederki alkarri egokitzen, beren tratamendua eta beren gaia aski independienteak baitira.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera