kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Egunsenti biluzia / Jose Luis Otamendi / Ustela, 1980

Jose Luis Otamendi egunsentia biluzten Josu Landa / Argia, 1981-03-15

Ongi benetan bukatu du urtea USTELAk. Izan ere, iaz argitaratu zituen liburuek —poesia izaki— oso maila politeko poemak erakutsi zizkiguten. Lehenengo txaloa, beraz sail osoari eman behar.

Lehenengo txaloa esan dugu, Otamendiren liburuaz ari bagara, txaloek bata bestearen atzetik joan behar luketela iruditzen bait zaigu. Zeren duela urte eta erditik hona poema liburu bana idazle berri dexente kaleratu badira —bagara— nire ustez mailarik eta estilorik interesanteena lortu duena Jose Luis Otamendi izan da, Egunsenti biluzia izeneko liburuaz. Eta esango dugu zergatik.

Alde batetatik, Otamendi topikoetatik urrun dabilelako. Oso ikusita bait dugu nola estilo batetan nahiz bestean topikoetan erortzea oso arriskua handikoa den. Aurretik bait daki poetak klabe batzuek sartuz zein irakurlego sektoretan eroriko den ondo. Eta Otamendiren poesia korrontearen kontra doan estilo bat hartzen ez badu ere, estilo horren barnean mundu berri bat eskaintzen digu. Ihes egiten dio surrealismoak —eman dezagun Otamendi surrealismoan zehar abiatzen dela— eskaintzen dituen idazkera moeta erraz, automatiko eta topikoei. Eta ezagugarri honen lehen ondorioa harridura da. Benetan harritu ginen poemotan zehar iruditzen den munduan lehen aldiz sartu ginenean. Zeren askok poesian dena eginda zegoela pentsatzen genuen arren, Egunsenti biluziak ezetz frogatu digu. Zorionez.

Beste alde batetatik, Otamendiren liburuan ez da artifizialkeriarik ageri. Beste poeta askorengan oso garbi ikusten bait da estilo berri bat lantzen hastean, saioa ezin burutuz edo, osotasuna borobiltzeko eman beharrezko azken pausua emateke geratzen da. Eta horrek, poema liburu gehienak, edo oso erabilitako bide batetatik ezer gutxi berri aportatu gabe jaramonik jaso gabe igarotzen ziren, edo bide berrietatik abaituz borobiltasun batetara iritsi gabe kutsu artifizial batez horniturik gelditzen ziren. Egunsenti biluziak horri ere ihes egin dio, mundu berri bat eskaini ez ezik, naturaltasun handi bat dariola.

Eta guzti honen ondorioa argi eta garbi azaltzen zaigu. Irakurlea bait da benetan inpresioak jasotzen dituena. Oso mundu sujerente bat jartzen zaigu begi aurrean. Aditzak ahalik eta gutxien, eta hitzen esanahi desberdinak pilatzeak eman dezakeen indarra a tope erabiliz. Egunsentia biluzi nahi duen liburu hau ez bait da errealitatearen erretrato koherente bat —orain arte koherentzia ulertu izan den erara—. Poesia honek, ondorioz, ez du egoera bat gogoarazten edo birsortzen, sujeritzen baizik. Inolaz ere deskribatu ezingo liratekeen sensazio konplexu eta arraroak. Sujeritu besterik egin ezin diren sensazioak.

Azken kritikak

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak