kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Egunsenti biluzia / Jose Luis Otamendi / Ustela, 1980

Jose Luis Otamendi egunsentia biluzten Josu Landa / Argia, 1981-03-15

Ongi benetan bukatu du urtea USTELAk. Izan ere, iaz argitaratu zituen liburuek —poesia izaki— oso maila politeko poemak erakutsi zizkiguten. Lehenengo txaloa, beraz sail osoari eman behar.

Lehenengo txaloa esan dugu, Otamendiren liburuaz ari bagara, txaloek bata bestearen atzetik joan behar luketela iruditzen bait zaigu. Zeren duela urte eta erditik hona poema liburu bana idazle berri dexente kaleratu badira —bagara— nire ustez mailarik eta estilorik interesanteena lortu duena Jose Luis Otamendi izan da, Egunsenti biluzia izeneko liburuaz. Eta esango dugu zergatik.

Alde batetatik, Otamendi topikoetatik urrun dabilelako. Oso ikusita bait dugu nola estilo batetan nahiz bestean topikoetan erortzea oso arriskua handikoa den. Aurretik bait daki poetak klabe batzuek sartuz zein irakurlego sektoretan eroriko den ondo. Eta Otamendiren poesia korrontearen kontra doan estilo bat hartzen ez badu ere, estilo horren barnean mundu berri bat eskaintzen digu. Ihes egiten dio surrealismoak —eman dezagun Otamendi surrealismoan zehar abiatzen dela— eskaintzen dituen idazkera moeta erraz, automatiko eta topikoei. Eta ezagugarri honen lehen ondorioa harridura da. Benetan harritu ginen poemotan zehar iruditzen den munduan lehen aldiz sartu ginenean. Zeren askok poesian dena eginda zegoela pentsatzen genuen arren, Egunsenti biluziak ezetz frogatu digu. Zorionez.

Beste alde batetatik, Otamendiren liburuan ez da artifizialkeriarik ageri. Beste poeta askorengan oso garbi ikusten bait da estilo berri bat lantzen hastean, saioa ezin burutuz edo, osotasuna borobiltzeko eman beharrezko azken pausua emateke geratzen da. Eta horrek, poema liburu gehienak, edo oso erabilitako bide batetatik ezer gutxi berri aportatu gabe jaramonik jaso gabe igarotzen ziren, edo bide berrietatik abaituz borobiltasun batetara iritsi gabe kutsu artifizial batez horniturik gelditzen ziren. Egunsenti biluziak horri ere ihes egin dio, mundu berri bat eskaini ez ezik, naturaltasun handi bat dariola.

Eta guzti honen ondorioa argi eta garbi azaltzen zaigu. Irakurlea bait da benetan inpresioak jasotzen dituena. Oso mundu sujerente bat jartzen zaigu begi aurrean. Aditzak ahalik eta gutxien, eta hitzen esanahi desberdinak pilatzeak eman dezakeen indarra a tope erabiliz. Egunsentia biluzi nahi duen liburu hau ez bait da errealitatearen erretrato koherente bat —orain arte koherentzia ulertu izan den erara—. Poesia honek, ondorioz, ez du egoera bat gogoarazten edo birsortzen, sujeritzen baizik. Inolaz ere deskribatu ezingo liratekeen sensazio konplexu eta arraroak. Sujeritu besterik egin ezin diren sensazioak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak