« Kontrabandoaren kronika polifonikoa | Norena da hitza? »
Ezpondetako pneuma / Manu Ertzilla / Bizkaiko Foru Aldundia, 1989
Ezpondetako pneuma Josu Landa / Argia, 1990-02-25
Edozein poesi libururen aipua egiteak berarekin interpretazioa dakar ezinbestean. Eta ez dugu ezkutatuko liburu honek eragozpen gaindigaitzak eskaintzen dituela inolako interpretazioa egiten hasi aurretik. Gu bezalako irakurleentzat behintzat, hots, grekeran eta antzinako hizkuntzekiko etimologian batere trebatu gabeko irakurleentzat. Manu Ertzillak, “Jakhintza Baitha” taldeko partaide den heinean, bere egiten ditu Federiko Krutwigek defendaturiko eredu linguistiko eta ortografikoa. Grekerazko hitzen ugaltasunak eta bere kabuz ulertutako etimologiazko ortografia bereziak (Leizarragaren oihartzun nabarmenaz kutsaturik), entelegaezin bihurtzen dizkigu poema asko eta asko (guri behintzat, berriz esanda). Berez elitekoa den euskal iralurlegoaren barruan poesi irakurlea azpielitea izaki, horren barruko beste azpielite batentzat (dozena pare bat pertsonarentzat, kalkula liteke) idazten duela dirudi. Eta egiazki tamalgarria da, entelegaezin diren poema horiek suposatzen duen hesia gaindituz besteren bila abiatuko direnak oso gutxi izango bait dira.
Aipatu hesiaz bestaldetik, oso arnas edo “pneuma” sakoneko poeta dugu Ertzilla, lehendik ere ezagutzen genuena. Geografia urbanoa eta mitologikoa (zentzurik estuenean) uztartzen ditu bere poemetan. Geografia imajinario horren barruan kokatzen du egileak bere burua, etsipenezko ikuspegi erdi nihilista dariola. Ikuspegi hori geografia berezi horretan gauzatzerakoan lortzen ditu Ertzillak bere iruditeria zoragarria eta berorren iradokizun aberatsak: gaueko erromes eta ibiltariak, hiltzorian dagoen nazioarekiko sentimendu mingotsak, hiriaren ingurune egokia dekadentzia izpiritu horretarako… Hizkuntz mugak gainditzen laguntzen duen boskarren irakurketaren ondoren, poeta trebe baten aurrean gaudela ezin uka.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez