« Kontrabandoaren kronika polifonikoa | Norena da hitza? »
Ezpondetako pneuma / Manu Ertzilla / Bizkaiko Foru Aldundia, 1989
Ezpondetako pneuma Josu Landa / Argia, 1990-02-25
Edozein poesi libururen aipua egiteak berarekin interpretazioa dakar ezinbestean. Eta ez dugu ezkutatuko liburu honek eragozpen gaindigaitzak eskaintzen dituela inolako interpretazioa egiten hasi aurretik. Gu bezalako irakurleentzat behintzat, hots, grekeran eta antzinako hizkuntzekiko etimologian batere trebatu gabeko irakurleentzat. Manu Ertzillak, “Jakhintza Baitha” taldeko partaide den heinean, bere egiten ditu Federiko Krutwigek defendaturiko eredu linguistiko eta ortografikoa. Grekerazko hitzen ugaltasunak eta bere kabuz ulertutako etimologiazko ortografia bereziak (Leizarragaren oihartzun nabarmenaz kutsaturik), entelegaezin bihurtzen dizkigu poema asko eta asko (guri behintzat, berriz esanda). Berez elitekoa den euskal iralurlegoaren barruan poesi irakurlea azpielitea izaki, horren barruko beste azpielite batentzat (dozena pare bat pertsonarentzat, kalkula liteke) idazten duela dirudi. Eta egiazki tamalgarria da, entelegaezin diren poema horiek suposatzen duen hesia gaindituz besteren bila abiatuko direnak oso gutxi izango bait dira.
Aipatu hesiaz bestaldetik, oso arnas edo “pneuma” sakoneko poeta dugu Ertzilla, lehendik ere ezagutzen genuena. Geografia urbanoa eta mitologikoa (zentzurik estuenean) uztartzen ditu bere poemetan. Geografia imajinario horren barruan kokatzen du egileak bere burua, etsipenezko ikuspegi erdi nihilista dariola. Ikuspegi hori geografia berezi horretan gauzatzerakoan lortzen ditu Ertzillak bere iruditeria zoragarria eta berorren iradokizun aberatsak: gaueko erromes eta ibiltariak, hiltzorian dagoen nazioarekiko sentimendu mingotsak, hiriaren ingurune egokia dekadentzia izpiritu horretarako… Hizkuntz mugak gainditzen laguntzen duen boskarren irakurketaren ondoren, poeta trebe baten aurrean gaudela ezin uka.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria