kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Ehiztariaren erotika / Joseba Zulaika / Erein, 1990

Arrasto-iturria Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1996-06-22

Patziku Perurenarekin erizkidetuz, zenbait kasutan grinarenak egin eta txepelkeriak gailurra jo duen gizarte honetan bizitzea tokatu zaigulako, Joseba Zulaikaren Ehiztariaren erotika (Erein, 1990) gustura hartu dut. Zergatik? Besteak beste, irakurketa zalu eta sentitu honen bidez ehiztari izatea egitan zer den barrendu uste dudalako, bere une gorenak eta ebainduak, tripako minak eta usna minak, negar malko erdiragarriak eta lau haizetara aldarrikatutako bizipoza. Ehiztaria zernahitarako gertu agertzen da, entzumen zoliz. Zenbat eta aztarna gehiago, orduan eta hitz traidore gutxiago; zenbat eta usain gehiago, hainbat eta abstraktoago eta hutsago ehiztariaren mapa mentala. Ehiztariak ezin diolako ihes egiten utzi ehizari.

Joseba Zulaika antropologoa, Violencia vasca hartan bezala oraingo honetan ere bere jaioterrian, Itziarren kokatzen da eta hango giza-talde batekin egindako ehiza-bidaia kontatu eta miatuko digu, beraz, esperientziatik ariko zaigu, bertatik bertarako datuetatik. Ikerketak hiru atal ditu: semiotika, sinbolika eta erotika. Interpretazioak interpretazio, semiotikan ehizaren jabegoko zentzu eta arrastoak, aurresentipenak eta asmakizunak ezagutu ahal izango ditugu; sinbolikan ekintza eta sakrifizio honen erritualizazioa, ehizaren hierarkia eta zerri zikinaren komunioa, ehiztari-taldea giza-arte bilakatzeraino; erotikan ehiza desio-objetu gisa, ehiztariaren lehia ase beharra eta trantze egoera, hots, ehiztariaren nortasuna: gizarte gezatu eta urardotuaren kontrakarrean aiurri suharra.

Horrenbestez, irakurleak ehiztariaren arlo semantikoa idoroko du, somatu, arrasto-zaunka, argamasia jo, odolak galdu, jo eta bota, edo denboragabezia bezalako hitz eta esamoldeen sakon-sakoneko adierazia: etsiesgarri; hesi, eta hesitu) edo esku-rena (eskubidea); ezagutu eta jakin-en arteko konozimendu eta pertzepzio-desberdintasuna, igartzea eta asmakizuna-rena edo usmatu eta asmatu-rena.

Ehiza ekintza hedatua eta lehenbiziko hartakoa da, marraskatua eta goretsia, gizakiaren primitibotasun-senaren oinatz. Tasio pelikulan hotz-zirrara hezurretaraino sartzeko adinako argazkiak ikusi ahal izan genituen harako basurde-ehiza hartan. Bernardo Atxagak Obabakoak-n basurdearen irudiaren bidez biolentziaren eta errugabeari egotzitakoaren gaia ukitzen du. Juan Mari Lekuonak Mimodramak eta ikonoak poema-liburuko lehen atalean, oihartzun atabikoen artean basoaren eta ehizaren baitango bizi-drama eta mimo-drama poetikoki aztertzen dizkigu.

Ehiztaria bere ehiza-trofeoa eskuratu ondoren beste gizaki bat den bezala, irakurlea Ehiztariaren erotika uxarka irakurritakoan beste bat izango da, gizaki orori dagokion belakabide iniziatikoa kunplituz.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak