« Emakumeen munduaren isla | Urtetan onduriko emaitza »

Sargori / Pello Lizarralde / Pamiela, 1994

Poesia narratibo trinkoa Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1994-07-10

Ez dira egileak banan-banan idatzi eta gerora liburu batean bildutako ipuinak, egileak funtsezko ideia nagusi baten inguruan idatziak baizik, liburu honetarako eta ez beste inorako; ez dira gertakari handi eta harrigarriak kontatzen dituzten ipuinak, giro jakin baten inguruan osatutakoak baizik, liburu honetarako eta ez beste inorako. Horixe dugu Pello Lizarralderen liburu trinko eta iradokor honen ezaugarririk berezko eta funtsezkoena.

Sargori egunetako desosegu itsaskor eta garaitezina da liburuko hamar ipuinek isladatzen dutena. Kontatzen den gertakaria geldotu eta urtu egiten da sapa horren azpian, eta irakurlea ere, geldotasun horrek kutsatua, era berezi batean murgiltzen da ipuinean, xehetasunak oro biziago sentitu eta barneratuz. Iradokizunaren indarra gailentzen zaio gertakari hutsarenari; kontaketa huts baino zerbait gehiago da narrazioa, poesia narratiboa dario bildumari, poesia narratibo trinko eta indartsua.

Peter Handke datorkit burura, badakidalako Lizarraldek, nik bezala, gogoko duela geldotasun iradokor horren maisu nagusietako bat den idazle austriarra, eta, batez ere, Lizarralderen ipuinen irakurketak Handkeren irakurketen antzeko zirrara sentiarazi didalako. Baina imitatzaile huts baino gehiago da Iruñean bizi den zumarragarra. Geurera ekarri du estilo hori eta bere kolore berezia erantsi dio.

Ez da literatura mota hau oso egokia liburuen hit-parade-etan aurrera egiteko, eta are zailagoa izango da hori liburu honen kasuan, Lizarralde gure literaturak dituen kalitateko idazle ahaztu ugarietako bat dela kontuan hartuta; baina bilduma honek mereziko luke arreta pixka bat euskal narratibaren inguruan kezkatzen garenon aldetik bederen. Egun ezin aproposagoak ditugu, gainera, azken bolada honetan Lizarralderen liburuak sortarazten duen giro sargoritsuan erabat murgildu eta benetako zein poesiazko izerdi geldotan blai eginda geratzeko.