susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Tamaina ttikiko desertua, oasiz inguratua | Herio eztei »

Behi euskaldun baten memoriak / Bernardo Atxaga / Pamiela, 1991

Ingenuitatearen omenez Felipe Juaristi / Euskaldunon Egunkaria, 1992-02-01

Istorio ugari kontatzen ditu Bernardo Atxagak liburu honetan, gazteentzat, bereziki, zuzendua den liburu honetan.

Txinar kutxa baten modukoa da, bat irekiz gero beste bat agertzen da, eta hura irekiz gero beste bat eta horrela kutxa guztiak irekita diren arte. Baina istorio guzti horien artean bat gailentzen da besteen gainetik, mendi bat muinoen artean balitz bezala nabarmentzen.

Gerra ondorengo istorioa. Onak eta gaiztoak; onak oso onak eta gaiztoak oso gaiztoak, eta gainera tontoak. Baina pertsonaia nagusiak behiak dira, bi batez ere, memoriak idazten ari dena, eta beste behi errebelde eta basatia, La Vache qui Rit izenekoa. Eta, Bernardo Atxagaren literaturgintza ezagutzen dugunok, animaliak pertsonaia bihurtzen baditu baditu ez dela kasualidadez, animalia bait da mundu ingenuo, inozente, kutsatu gabearen sinbolo. Eta ez dut uste pena merezi duenik beste sinbolismo mota baten bila aritzea. Behi memorioduna bizitzen ikasten ari da, eta beste behia, La Vache qui Rit, irakasle izango zaio. Iniziazio-istorio bat, begi garbia (behiarena) mundu zikin baten aurrean. Eskarmentua azkenik. Esperientzia. Behiaren esperientzia hartze hori oso kronologikoa baita; haurtzarotik gaztarora igaroz, eta hortik zahartzarora. Bizitza azken finean.

Baina istorio hori, istorio nagusia, niri partikularki gustatu zait neurri handi batean; beste istorioak horren betegarri direla esango nuke, behiarena bizi-aroen mugarri. Gertatzen da denori etortzen zaigula Bernardo Atxagaren beste lanekin konparatzeko tentazioa, baina uste dut, liburu honek ez duela haiekin zer ikusi handirik, ez bada, teknika aldetik, “Bi Anai-rekin”, eta gaiarengatik, “Flannery-ren” saio harekin. Luzeegi iruditu zait liburua. Esan nahi dut, kosta egin zaidala sartzea, eta kosta egin zaidala bukatzea ere, istorio nagusia amaitu ondoren. Behiaren pentsamenduak erretorikoegiak aurkitu ditut, baina baliteke nire errua izatea, ez bait naiz ingenuo, ez inozente, eta batez ere, horrek ematen dit minik handiena, ez naiz gazte.