« Ingenuitatearen omenez | Bigarren irakurketaren bentajak »
Gauerokoak / Josu Unzueta / Elkar, 1991
Herio eztei Jose Luis Otamendi / Argia, 1992-02-02
Eguzkiaren begitik urrun ondutako fruitua dugu Josu Unzuetak argitara eman duen estraineko liburua. Babazorro anitza da, ale batzu ikaragarri onak dira, urrea, besteak ez. Bada han ipuina, sententzia eta alegia morala, hango gogoeta, madarikazio eta konjuroak, badira poemak. Laburrak denak, bi orrialdetatik gorako hirulau baino ez. Testu gehienek mundua borobila ez dela erakusten digute, begirada zeihar bat aski dela argizari urtua lez gure patxada burges-antzekoari lur jo eragiteko: gaua gaukoentzat.
Aitor dezadan ordea, berandu baino lehen, Fermin Egurenek itula egindako lan bikaina, diodan zorra. Lehenbiziko, “Hitzaurre bat” deritzana ipuin zoragarria delako, ametsetako urdaia paperera ekarria; bigarrengo, “Hitzaurre bi” delakoan liburuaren klabe asko ongi baino hobe aletzen dizkigulakoz.
Testu solteek osatzen dute bilduma, hala ere gaiei eta tonuari begiemanda bilatuko diogu batasuna, badauka eta. Atmosfera misteriozkoa, kezkagarria, absurdoa, itoa: itsasoa, basamortua zerraldo estu bilakatzen dira. Istorio gehienak fantastikoak dira baina benetako larria sorrerazten dute. Gaiak asko dira: heriotza, bakardadea, boterea, libertatea, menekotasuna, kreazioa… Nihilismoak eta absurdoaren zorabioak hartzen gaituzte, patuak erabat heriotzera garamatza eta, askotan, eskerrak eman beharrean gaude, azkenean edozein zentzateko ainako mundu zikin honi hanka egin diogulako. Kontrasteekin, gauzei kantoi bihurriak iradokitzearekin jokatzen da, paradoxekin. Egurenek dioen bezala nabarmena da Unzuetak mendebaldeko tradizio literarioaren ezagutza sakona duena, esate baterako erraza dago Kafka eta Lovecraft-en itzala antzematzen. Gurean, nik dakidala, Sarrionandia eta Juan Luis Zabala ere arituak dira neurri txikiotan orain baino lehen.
Hari narratibo bati lotzen zaionean, ipuinak idazten dituenean ageri da gihartsuen Unzuetaren prosa nire eritzirako. Orriotan nagusi den etsipen atergabea, joera misantropoa maiz umoreak, ironiak, karikatuak salbatzen du. Irrifarra beti dabil izuaren txorkatiletan. Hala ere, irakaspenen bat, aforismo kutsua duten testuak jotzen ditut ahulenak, topikoenak, poemekin batera.
Ahogozatzekotan irakurketa astiroa eskatzen du liburuak, eta non gozatua badago. Ohargarria da “Gauerokoak”en euskararen joria ere. Pieza ederrak ari da ematen “Txistu y tambolin” zena. Unzuetaren errainua ez galduta hobe du literaturgoseak.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo