kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Gauerokoak / Josu Unzueta / Elkar, 1991

Herio eztei Jose Luis Otamendi / Argia, 1992-02-02

Eguzkiaren begitik urrun ondutako fruitua dugu Josu Unzuetak argitara eman duen estraineko liburua. Babazorro anitza da, ale batzu ikaragarri onak dira, urrea, besteak ez. Bada han ipuina, sententzia eta alegia morala, hango gogoeta, madarikazio eta konjuroak, badira poemak. Laburrak denak, bi orrialdetatik gorako hirulau baino ez. Testu gehienek mundua borobila ez dela erakusten digute, begirada zeihar bat aski dela argizari urtua lez gure patxada burges-antzekoari lur jo eragiteko: gaua gaukoentzat.

Aitor dezadan ordea, berandu baino lehen, Fermin Egurenek itula egindako lan bikaina, diodan zorra. Lehenbiziko, “Hitzaurre bat” deritzana ipuin zoragarria delako, ametsetako urdaia paperera ekarria; bigarrengo, “Hitzaurre bi” delakoan liburuaren klabe asko ongi baino hobe aletzen dizkigulakoz.

Testu solteek osatzen dute bilduma, hala ere gaiei eta tonuari begiemanda bilatuko diogu batasuna, badauka eta. Atmosfera misteriozkoa, kezkagarria, absurdoa, itoa: itsasoa, basamortua zerraldo estu bilakatzen dira. Istorio gehienak fantastikoak dira baina benetako larria sorrerazten dute. Gaiak asko dira: heriotza, bakardadea, boterea, libertatea, menekotasuna, kreazioa… Nihilismoak eta absurdoaren zorabioak hartzen gaituzte, patuak erabat heriotzera garamatza eta, askotan, eskerrak eman beharrean gaude, azkenean edozein zentzateko ainako mundu zikin honi hanka egin diogulako. Kontrasteekin, gauzei kantoi bihurriak iradokitzearekin jokatzen da, paradoxekin. Egurenek dioen bezala nabarmena da Unzuetak mendebaldeko tradizio literarioaren ezagutza sakona duena, esate baterako erraza dago Kafka eta Lovecraft-en itzala antzematzen. Gurean, nik dakidala, Sarrionandia eta Juan Luis Zabala ere arituak dira neurri txikiotan orain baino lehen.

Hari narratibo bati lotzen zaionean, ipuinak idazten dituenean ageri da gihartsuen Unzuetaren prosa nire eritzirako. Orriotan nagusi den etsipen atergabea, joera misantropoa maiz umoreak, ironiak, karikatuak salbatzen du. Irrifarra beti dabil izuaren txorkatiletan. Hala ere, irakaspenen bat, aforismo kutsua duten testuak jotzen ditut ahulenak, topikoenak, poemekin batera.

Ahogozatzekotan irakurketa astiroa eskatzen du liburuak, eta non gozatua badago. Ohargarria da “Gauerokoak”en euskararen joria ere. Pieza ederrak ari da ematen “Txistu y tambolin” zena. Unzuetaren errainua ez galduta hobe du literaturgoseak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak