« Kontrakoen jokoan barrena | Irakurlearen txanda »
Ez dira ilunak / Joxe Belmonte / Erein, 1990
Itsasoak liluratu ninduen Gurutze Aldabaldetreku / Euskaldunon Egunkaria, 1991-01-12
“Burgosen jaio nintzen 1442an, Done Joan egunean.” (8. or.). Geroztik bidaia luzea hurutu du Joan Muge-k, Burgosetik Euskal Herrira eta Euskal Herritik mundura egingo duen ibilaldi neketsu honen zehar, hasierako orrialdeetan agertzen den monje burgostarra bilbotar merkatari ezkondu bilakatuko zaigu: “Gogora datorkit komentuko irudia: prolemaz josita, eta gutxi balitz, inori ezin kontatu, bakardadea. Geroago eguzkiak birrinduko zuen nire bizitza grina: adiskideak, konfidantza jartzeko lagunak eta, batez ere, Berta, gozamen eta ezbehar guztien ispilu.” (121. or.).
XV.eko gertakizun historikoen hariari eutsiz eta Joan Murge izeneko pertsonaiaren eskutik, abenturaz osaturiko kontakizun batean murgilarazten gaitu Joxe Belmontek bere lehen nobela honetan.
Hasieratik aditzera ematen zaigu eskuartean dugun nobela luzea Joan Mugek berak idatziriko izkribua dela. 1502an ekin dio bere bizitzari buruzko Idazkia izateaz gain, XV. mendeko hainbat euskaldunen bizimodu eta perizien historia izan nahi duen izkribua idazteari. Amaitu, Bilbon amaitu du, 1506. urlean. Idazkia bederatzi kapitulutan banaturik datorkigu, kapitulu bakoitzak aipamen geografiko bat du izenburutzat, pertsonaiaren bidaia fisikoaren nondik-norakoen adierazgarri: Burgos — Poza — Balmaseda — Portugaletetik Urduñara— Euskal Herritik mundura — Ingalaterrako bi arrosak — Portugaletetik alde — Afrika — Bilbo. Abiapuntua, Burgos eta azken helmuga, Bilbo; tartean, istorio desberdinen iturburu suertatu den hamaika geldiune. Geldiune horien kokapen geografiko-historikoek eskeintzen dituzten aukera desberdinetaz baliatuz, kapitulu bakoitzeko pasadizuren bat eraikitzen digula esan dezakegu: mendekuak, heriotzak, amorioak, ihesaldiak, leinuen arteko gatazkak, kontrabandoa, piratak, bahiketak, tribuak… Nekez laburbil daiteke nobelan gertaturikoa pausaldietarako betarik ez bait digu eskeintzen. Ohizko ereduetatik hurbil, erreferentzi historiko jakin batzuen gainean eraikitako akzio edota abenturak osatzen dute nobelaren funtsa, mamia. Agian, abentura moeta gehiegi nahasten da nobelan, agian, zenbait puntu geratu da argitzeke… baina hala ere, irudimena eta kontatzeko grina ezin zaizkio ukatu egiteko honetan hasi berria den Joxe Belmonteri.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera