« Sinboloen amaraunean | Gizakia eta mundua »
Urregilearen orduak / Pako Aristi / Erein, 1998
Mundua adierazteko grina Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1999-03-06
Nobela, azken finean, mundua adierazteko grina letra bihurtua baita. Norberaren mundua: ikusi eta entzun, bizi eta amestu egiten dena; barruan edo kanpoan dagoena. Adieraz daitekeena, norberaren hitzez. Pako Aristi saiatu da behintzat bere mundua adierazten. Ez dut esan nahi aurreko nobeletan horrelakorik egin ez duenik, baina honakoan nabarmena da barruan daukana kanporatzeko ahalegin eta nahia. Horregatik da nobela hau desberdina. Orain artekoetan, Kcappo ospetsu hartatik hasita, kanpokoa zen gehienbat adierazi nahi zen mundua: idazlearengandik apartekoa, idazteko ekimenez idazleak beretzat hartzen zuena.
Asmoa ere anbiziosoagoa da oraingoan. Herri baten historia kontatu nahi da, hastapenetatik orain arte igarotako denboran gertatutakoa azaldu. Baina nola jakin zer gertatu den idatzi aurretiko garaietan? Mitoaren barrunbean aztamuka ibili eta aztarnak aurkitutakoan, haiek azpikoz gora jarritakoan. Mitoak bere lekua betetzen du nobela honetan, gehiegizkoa behar bada, baina badu logika pittin bat, lotura egiten baitu lehengo eta gaurko garaien artean.
Nobela ezohikoa da, hori ere esan beharra dugu. Zatika bezala idatzita dago (gaur egun ez baitago den-dena biribilduko duen begiradarik). Begirada asko dira, txikiak eta laburrak derrigor, baina denen artean errealitatearen ispiluarena egiten dute, errealitatea osatuz. Errealitatearena, zentzu orokorrean hartu behar den konzteptua da, pasarterik errealistenen artean bai baitira magikoak, poetikoak, diren beste batzuk.
Hizkuntza ere besteetan baino landuago, trinkoago, ageri da nobela honetan, Pako Aristik behar duena adierazteko hitz gehiago (orrialde gehiagoz gainera) beharko balitu bezala.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez