« Onsa irakurtzeko liburua | Sinboloen amaraunean »
Bidaia sentimentala Frantzia eta Italian zehar / Laurence Sterne (Josu Barambones) / Ibaizabal, 1998
Bidaia kronika baino areago Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1999-02-27
Laurence Sterne maitea dugu, hemezortzigarren mendeko idazle asko baino maiteagoa hain zuzen. Jaiotzez irlandarra zen, joeraz britaniarra eta ogibidez eliza anglikanoko apaiz. Idazle haundiek ospea eta itzala lortuak dituzten adinean (berrogeita hamar urte omen, adin hori iritsi eta ospearen lurrunik usaindu ez duen idazleak hobe luke bazter batera joan eta bere liburuez beste egitea), bere lehen liburua argitaratu zuen: Tristram Shandy, edo Tristram Shandy zaldunaren bizitza eta iritziak.
Liburu berezia inondik inora, Virginia Woolfek idatzi zuen bezala: “Ezein idazle hasiberri ez zen ausartuko halako lizentziak hartzen gramatika, sintaxia eta zentzuarekin, arauekin eta nobela bat nola idatzi behar litzatekeen erakusten duen tradizio luze eta zaharrarekin”. Teknika kontuek teknikatik baino kontutik gehiago baitute, esan dezagun Sterneren lehen nobela hori lan komikotzat hartua izan dela eta halaxe da, baina, komikotasun haundiko lan haundi guztiek bezala, bizitzak eragindako malenkonia du iturburu. Bat egiten dira bertan ironia eta bizitzaren izpiritu tragikoa, Unamuno haundiak esango lukeen moduan.
Bidaia sentimentala besterik da, kritikari guztien iritzian. Bidaia baten kronika baino gehiago, idazlearen beraren barne-munduaren isla mugikorra dugu: Frantzia eta Italiako lurrak, haiek bisitatzera egindako txangoa aitzakia delarik, neurri haundi batean. Askatasunez idatzitakoa da, norbera izateko baldintza ezinbestekotzat askatasuna joten baitzuen Sternek; eta hori antzematen da, liburua irakurri ahala. Virginia Woolfek aipatu zuen bezala: “Bidaia Sentimentala erretratu batzuen segida bat da”.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi