susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Khalo-ren bizitza | Bidaia kronika baino areago »

Sugearen erautsa / Jean Tartas / Alberdania, 1998

Onsa irakurtzeko liburua Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1999-02-20

Tartasek bi liburu idatzi zituen: Onsa hilceco bidia eta Arima penitentaren occupatione devotac (Orthez, 1666 eta 1672). Onsa-ren beste bi argitarapen egin ziren, XX. mendean: Julio de Urquijok (Paris, 1911) eta Andolin Eguzkitzak (Jakin, 1975). Patxi Altunak bi liburuen edizio kritikoa argitaratu du, berriki (Deustu, 1995; eta Mensajero, 1996). Eta orain, Inazio Mujika Iraolak, Alberdaniako “Klasikoak” sailean Tartasen testuen antologia hau.

Edizio ederra da honakoa, sail horretako beste liburuenak bezalatsu: Agirre Asteasukoarena eta Iztuetarena, alegia. Esan nahi dut, fisikoki ere ederrak direla liburuak: Aurrekalde lodi kartoizkoa, paper berezia, letra bera ere elegantea. Irakurtzeko ezezik, eskuan hartzeko ere atsegina, esaten den bezala. Liburuak sarrera moduko testua dakar, Inazio Mujikak idatzia. Biziki aholkatzen dut hemendik haren irakurketa, oso testu polita baita, Inazioren gehienak bezala, esatea zilegia bazait, “lausengari” fama handirik hartzeke, noski. Gero, testuak datoz. Tartasen bi liburuetataik hartuak eta apainduak. Izan ere, Tartas ez baita irakurterraza, hizkuntzagatik berarengatik, ez baitu zer ikusi handirik harenak gurearekin. Hortaz, esan daiteke testuak leundu egin direla, gaurko grafiara eta ortografia-arauetara egokitu ere bai. Baina testuen indarra hortxe dago, puri-purian, mzoorrotuta ere, garden; estalitaere agerian.

Klasikoek ez omen dute itzal handirik gaur egun gure munduan. Baina, esan beharra dgao (beste esankizun askoren aretan) idazten ikasteko modurik errazen eta merkeena klasikoak irakurtzea dela. Badakizue.