kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Mandelaren Afrika / Juanjo Olasagarre / Susa, 1998

Gaurko Hego Afrika Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-08-15

Hego Afrika deitzen den estadu hori asko aldatu da azkeneko urteetan. Kostata, dena esan behar bada. Azkenik, Nelson Mandela eta bere alderdia, ACN alderdia alegia, agintari. Baina noraino dira aldaketa horiek sakonak eta ez azalekoak? Lehen baino hobeto bizi ote dira beltzak, mestizoak eta asiarrak? Lehen baino okerrago bizi ote dira zuriak.

Ez dakit galdera horien erantzunen bila abiatu ote zen Hego Afrikara Juanjo Olasagarre, antzerki-idazle, itzultzaile eta poeta, baina badakit liburua irakurri ondoren, erantzuteko moduan egongo garela.

Hego Afrika, Juanjo Olasagarrek hurbiletik ematen dituen datuen arabera, herri konplikatua da. Arraza askoren arragoa, gainera. Gobernu afrikanerrak legeen bidez indarrean ezarritako dotrina arrazakeria izan baita (apartheid-a, hain zuzen, arrazen araberako bereizketa), are zailago egiten da ulertzen gaur egungo transizio garaia, oraindik ez baitaude ahazturik aspaldiko eta ez hain aspaldiko minak eta zinak.

Literaturak, noski, ez du dena adierazterik. Breyten Breytenbachek, esaterako, Pariseko deserritik nekez iragar zezakeen bere herrian gertatuko zena. Hala ere, oraindik miresten dudan idazlea da. Haren poemak (afrikaneraz idatziak, frantses itzulpenean irakurriak), kontsolagarri zaizkit denontzat nahasiak diren garai hauetan. Bere hizkuntzari eusteko dema ere hortxe dago; ez da txantxetan hartzeko kontua, hemen, gure herrian, euskararen kontuak txantxetan hartzen diren bezala, sarri askotan.

Juanjo Olasagarrek erreportaia ona egin du. Pertsonaiekin hitz egin du, pertsonaia kualifikatuekin (eskertzekoak dira liburuak dakartzan elkarrizketak, tartean idazleei egindakoak), errealitatea bere osotasunean hartzeko ahaleginean. Hego Afrikako zoko gehienak ikusi ditu eta kontatu ere bai, kazetariaren hoztasunez kontatu ere. Nahiago duelakoan nago, irakurleari iritzia emateko elemenduak plazaratu, bera iritzi ematen hasi baino.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak